Angui (bahasa Indunisia: Bunglon) tamasuk satua reptil (familia) Agamidae. Satua lain nang masih tamasuk mamarinanya cacak tarabang (Draco spp.) wan soa-soa (Hydrosaurus spp.).

Anguy

Mamarina angui banyak: Bronchocela, Calotes, Gonocephalus, Pseudocalotes wan lain-lain. Kalir kulimbit angui bisa baubah-ubah, tagal masih taharat satua chamaeleon (mamarina Chamaeleonidae), nang kalirnya bisa banyarak (hijau, kuning, atawa habuk tarang), jadi takadap, suklat atawa hirang latat.

Angui Surai babak

Angui surai, "basa laut"-nya Bronchocela jubata (Duméril & Bibron, 1837). Dalam basa lain, ngarannya bunglon (Jkt., Jw.), londok, lunduk (Sd.), atawa green crested lizards (Ingg.). Ngaran basa Inggris-nya daur banar: bloodsuckers, padahal satua ni kada suah mahisap darah.

Angui banyak di Pulau Jawa, Kalimantan, Bali, Singkep, Sulawesi, Karakelang wan Kapulawan Salibabu, wan Filipina.

Awak angui babak

Ukuran awak angui sadang haja, buntutnya panjang, bajuntai. Panjang sabukuan hinggan 550 mm, nang ampat-parlima buntutnya. Garigi di burit tundun wan balukuknya nang kaya rambut, lain katupung (mahkota), tagal kada nang kaya mamarinanya nang taparak B. cristatella (crista: jambul, mahkota). Gariginya basisik, gipih, panjang, landap, tagal lunak nang kaya kulimbit.

Kapalanya basagi-sagi wan babuncu. Dagunya bakantung, batulang lunak. Matanya ada palupuknya nang taluas, lantur, basusun, asalnya matan sisiknya nang babintik-bintik, halus wan langkar.

Dorsal (sisi atas awak)-nya hijau anum (sampai hijau tuha), nang kawa ubah jadi suklat (sampai hirang latat, lamunnya inya diganggu). Sabutingnya bacalak suklat habang, nang kaya tagar, andakannya di balakang muntungnya, di bawah timpanum. Liritan bacalak-calak tu, nang rahat manyatu jadi curitan-curitan, ada di bahu wan di sisi lateral hadapannya; sasain ka balakang, samakin kabus kalirnya.

Sisi ventral (sisi bawah awak)-nya kakuning-kuningan (sampai kaputih-putihan) di dagu, pinggulu, parut wan sisi bawah batisnya. Talapak tangan wan batisnya suklat kakuning-kuningan. Warna pangkal buntutnya hijau, babalang kabibiruan, sasain ka balakang sasain kasuklatan, kubas wan babalang putih di hujungnya.

Sisik-sisik angui surai karas, kasar, balunas nahap; buntutnya basagi-sagi. Nang balain, sisik jambulnya, nang kada balunas wan lunak nang kaya kulimbit.

Kabiasaan babak

Angui rahat ada di padang sabat, di puhun-puhun wan di kabun. Rahat jua gugur matan di puhun wayah bacari umpan, tagal inya hancap bukah ka puhun nang taparak.

Satua nang saikung ni makan macam-macam kararangga: kupu-kupu, gagat, kasasiur, biranga wan lain-lain. Lamunnya handak mamakan kararangga, angui rahat bagana di pucuk puhun, atawa mangguyang cikang bagamatan, nang kaya ditiup angin. Angui surai rahat bajalan di tali listrik, sagan manyubarang ka lain.

Angui surai bahintaluan di tanah nang lunak, bapasir atawa baratik. Nang kaya bubuhan mamarina Agamidae lainnya, indung angui manabuk tanah pakai muntungnya. Warna kulimbit hintalunya putih, lantur, tagal layat.

Wayah diitihi di hutan Situgede, Bogor, katahuan hintalu angui surai dipataknya di tanah bapasir nang baratik, di padang sabat, di hutan nang tabuka. Hintalunya dua bigi, lunjung, panjangnya kikira 7×40 mili, bajajar wan ditimbuni tanah sadikit. Di Gunung Walat, Sukabumi, hintalunya diandaknya di bawah ratik di tangah kartak.

Kalabihan angui babak

Lamunnya asa taancam, angui bisa basurup, kulimbitnya ubah nang kaya warna nang ada di higa-mahiganya. "Basa laut"-nya, kamuflase, atawa mimikri.

Perubahan warna dan mekanismenya babak

Kaistimiwaan anguy adalah kawa baubah-ubah warna (anguy kawa jua maanu kumbinasi warna) kulimbit luarnya. Satiap janis bunglon paling kada baisi sapalih warna dasar mulai matan hijau tuha, hijau anum, kuning, habang, jingga, cokelat, abu-abu, pink, sian, apalagi ungu. Sapalihan spesies bahkan baisi kombinasi matan sapalihan warna ngitu. Hal ngini maulah bunglon jadi salah sabuting kalumpuk kadal paling bawarna-warni di dunia.[1]

Mikanisme parubahan warna ngitu disababakan maraga zat nanokristal di muka kulimbitnya nang kawa mamantulkan cahaya. Warna matan cahaya nang tapantul ngini ditantukan ulih ruang dinamis antar-nanokristal ngitu. Hal ngini jua mampengaruhi pigmen warna asli kulit bunglon nang talihat mata manusia atawa binatang lain nang malihat bunglon ngitu. Jadinya, warna wan kumbinasi warna matan kulit bunglon nang talihat tiap kali ngitu mungkin kawa baubah-ubah.[1]

Fungsi matan perubahan warna babak

Bunglon maubah-ubah warna kulitnya gasan manyamarkan diri lawan lingkungannya, yaitu lawan maubah warna kulitnya nang kaya warna tampat inya baandak atawa banda nang parak lawan inya. Tapi jua, bunglon jua maubah warna kulitnya gasan manampaikan riaksi atas parubahan suhu atawa intensitas cahaya di parak inya atawa gasan manampaiakan suasana hatinya. Biasanya satiap sapisies baisi tujuan maubah warna kulit nang balain-lain. Ekspresi parubahan warna dipakai bunglon laki jua gasan ada bunglon lain di wilayah kakuasaannya atawa gasan manarik bunglon bini pas musim kawin. Pas kasus bakalahi dua ikung bunglon laki, campuran warna nyarak adalah tanda bahwa bunglon ngitu baisi kakuasaan di tampat itu, sedangkan kombinasi warna kusam adalah tanda bahwa buglon menyerah.[2][3]


Catatan Batis babak

  1. ^ a b Chameleons. National Geographic Explorer
  2. ^ Stuart-Fox, D.; Moussalli, A. (2008). "Selection for Social Signalling Drives the Evolution of Chameleon Colour Change". PLoS Biology. 6 (1): e25. 
  3. ^ Harris, Tom. "How Animal Camouflage Works". How Stuff Works. Diakses tanggal 2006-11-13.