Haliling atawa Tutut dalam bahasa Indunisia baisian ngaran latin Pila ampullacea lamun dilihat matan kabiasaan pamakannya tamasuk kadalam gulungan herbivora atawa binatang pamakan tatanaman.[1] Haliling tamasuk ka dalam suku (famili) Viviparidae,[2] tamasuk jua binatang Molusca atawa binatang nang kada baisiian tulang balakang lawan awaknya lunak.[3]

Struktur Morfologi babak

Haliling baisian karungkung nang bantuknya manyarupai piramid atawa manara. Karungkungnya mancuat ka atas lawan bagian bawahnya mambulat. Karungkung haliling bawarna hijau kacuklatan atawa hijau kakuningan. Di bagian muka karungkungnya ada tangkal-tangkal nang panampakannya manunjul maulah garis-garis bakuliling, di bagian atasnya ada garis nang mambarantang-manunjul labih tabal (keel). Seluk cangkang 6-7 buting ba aturan ganalnya. Ulir takadalam, bagian hujung karungkung tacuring sadikit tagal umumnya takikis. Umbilikusnya tabuka, kada talalu libar. Muntung karungkung mambulat, intangan atasnya bakipit, tagal intangan bawahnya mambulat. Tukup karungkung karas (bakulit tanduk), pusarannya parak di tangah (subcentral), seluk-seluknya nang kaya cincin nang malingkar lawan tapusat. Ukuran tinggi karungkung sakitar 34-40 mm, libar karungkung 22-26 mm, tinggi muntung karungkung 16-17 mm.[4]

Habitat babak

Haliling manurut kabiasaan badiam di banyu hambar dataran randah nang kaya di baruh, danau, pahumaan, sungai nang banyunya kada talalu landas, atawa dalam kulam. Kita kawa mandapat Haliling di samunyaan pulau-pulau ganal di Indunisia, kacuali di pulau Papua. Salain di Indunisia, Haliling kawa jua kita dapatakan di wilayah Asia Tanggara nang lain nang kaya Thailand, Laos, Kamboja, lawan Vietnam.[1]

Cara Bakambang Biak babak

Haliling bakambang biak lawan cara bahintalu, waktu Haliling bahintalu kada babatas atawa pabila haja kawa. Haliling biasanya rancak banyak bahintalu wayah bulan Nupimbir, tagal di bulan Juli Haliling rancak sadikit mahasilakan hintalu. Kundisi nang kaya ini mungkin haja disabab akan pangaruh musim. Musim hujan dianggap panting gasan parkambangan hintalu-hintalu Haliling. Sababnya, pada musim kaya itu hintalu-hintalu Haliling tarancak kana banyu lawan jua suhu udara atawa hawa pada saat itu labih lambab lawan dingin. Akibat kundisi alam nang kaya itu, kamungkinan hintalu-hintalu Haliling mangalami kundisi kakaringan jadi labih sadikit, sahingga parsintasi hintalu nang mamacah pun akan labih tinggi. Hintalu-hintalu Haliling biasanya bakal mamacah dalam waktu 15 sampai 30 hari imbah dikaluarakannya.[1]

Manpaat babak

Kandungan Nutrisi babak

Haliling banyak mangandung giji tinggi nang bahasiat baik, sababnya mangandung banyak unsur nang diparluakan awak manusia supaya sihat, unsur-unsur nang dimaksud yakni protein, lemak, karbohidrat, besi, kalsium lawan fosfor. [5]

Haliling Gasan Umpan Tarnak babak

Haliling baisian banyak manpaat, Haliling kawa diulah makanan nang nyaman gasan manusia lawan kawa jua gasan tambahan umpan binatang tarnak.[6] Salah satu binatang tarnak nang kawa diumpani Haliling yaitu itik hintaluan, manurut salah satu hasil uji panalitian, kawa kita katahui Itik nang di umpani lawan campuran Haliling hintalunya baukuran labih ganal lawan jumlah hintalunya labih banyak amun dibanding akan lawan itik nang kada dibari makani Haliling.[7]

Haliling Gasan Bahan makanan babak

Di Kalimantan Salatan, kabanyakan Haliling dimasak basantan lawan bumbu hirisan bawang habang, sarai bapupuh, santan nang kantal, uyah, lawan banyu putih nang dimasak bacampur Haliling nang sudah dibarisi awaknya. Supaya nyaman mangaluarakan daging Haliling wayah handak mamakan, sabalum dimasaki bagian balakang karungkung Haliling ditatak sadikit.[8] Cara mamakan Haliling ulih urang Banjar di Kalimantan Selatan tu dihisap lawan muntung.[9] Salain nang sudah disambat akan di atas, Halilng kawa jua dimanpaat akan gasan bahan baulah kicap.[10] kawa jua diulah campuran bahan nuget.[11]

Hukum Mamakan Haliling Manurut Islam babak

Pada dasarnya, binatang nang hidup di dalam banyu hukumnya halal dimakan, pandapat ini didasar akan matan Al-Quran maupun Al-Hadits Nabi saw. Diantaranya, ayat nang babunyi, “Dihalalkan bagimu binatang buruan laut dan makanan (yang berasal) dari laut sebagai makanan yang lezat bagimu…” (QS. Al-Maidah, 5: 96). nang dimaksud lawan banyu di sini kada hanya banyu laut, tagal tamasuk jua banyu hambar.Haliling jua kada mangandung unsur Khobaits, atau labih sapasipik lagi unsur Istiqdzar, hal nang dimaksud itu yakni hal nang dianggap manjijikkan. Salanjutnya, pandapat nang manyatakan binatang nang hidup di dua alam itu sabagai binatang nang haram dikunsumsi, marupakan pandapat dalam Madzhab Syafi’i lawan Hanbali, tagal dalam Madzhab Hanafi lawan Maliki kada maharamakan. Manurut Imam Hanafi lawan Maliki, binatang nang maskipun dianggap hidup di dua alam, inya tatap dihukumi satu sabab malihat kundisi faktualnya. Bila binatang itu labih banyak hidup lawan bakambang biak di banyu, maka dihukumi sabagai binatang banyu. Tagal lamunnya labih banyak hidup lawan bakambang biak di darat, maka inya dihukumi sabagai binatang darat. Maka sabagai kasimpulannya, manurut pandapat dalam Madzhab Syafi’i nang tarkanal labih katat haja, mangkunsumsi Haliling itu hukumnya halal. Kaya itu jua pandapat jumhur (kabanyakan) ulama lawan Imam madzhab nang lain.[12]

Bahaya babak

Salain baisian banyak manpaat, Haliling ada jua manyimpan bahaya salah satunya kawa manyabab akan panyakit echinostomiasis bila dimakan kada apik, sababnya dalam awak Haliling tasambunyi hintalu cacing Trematoda (Echinostoma).[2]

Panyakit echinostomiasis yaitu panyakit nang maulah manusia marasa akan sakit parut lawan bahiraan, akibat tainpiksi hintalu cacing nang masuk ka dalam usus, amun panyakitnya bangat kawa manyabab akan usus luka.[13]

Haliling nang dimakan manusia kawa jua mambahaya akan apabila banyu wadah inya hidup kada barasih atawa tarcamar, ada babarapa kasus ditamu akan Haliling nang dihawatirakan babahaya amun dimakan sababnya banyu wadah inya hidup tarcamar lawan lugam barat nang kaya Timbal (Pb).[14]

Catatan Batis babak

  1. ^ a b c "Mengenal Tutut, Hewan Bercangkang yang Bisa Diolah Jadi Makanan Lezat". lipi.go.id (dalam bahasa Inggris). Diarsipkan dari versi asli tanggal 2023-02-23. Diakses tanggal 2023-02-23. 
  2. ^ a b MUJIONO, NOVA (2016-12-31). "Keong marga Clithon (Gastropoda: Neritidae) di Jawa: Status, distribusi, dan kekerabatannya". Prosiding Seminar Nasional Masyarakat Biodiversitas Indonesia. Masyarakat Biodiversitas Indonesia. doi:10.13057/psnmbi/m020205. 
  3. ^ Mahruf, Ali; Rahim, Andi Rahmad; Aminin, Aminin (2020-10-13). "ANALISIS KANDUNGAN PROTEIN, LEMAK DAN KADAR AIR KEONG AIR TAWAR (Filopaludina javanica) DI SUNGAI WAUNG KECAMATAN GLAGAH KABUPATEN LAMONGAN". Jurnal Perikanan Pantura (JPP). 3 (2): 1. doi:10.30587/jpp.v3i2.1965. ISSN 2615-2371. 
  4. ^ Safrida, Safrida (2014). "PENGENALAN STRUKTUR MORFOLOGI DAN ANATOMI KEONG TUTUT (Bellamya javanica v.d BUSH 1844) SEBAGAI PENUNJANG PRAKTIKUM MATERI INVERTEBRATA SMA KURIKULUM 2013". Seminar Nasional Basic Science VI F-MIPA UNPATTI: 1–8.  line feed character di |title= pada posisi 48 (bantuan); line feed character di |journal= pada posisi 17 (bantuan)
  5. ^ Nofdianto, Nofdi; Tanjung, Livia Rossila (2019-12-26). "KERAPATAN POPULASI MAKROFITA BERPENGARUH TERHADAP KELIMPAHAN DAN KEANEKARAGAMAN MIKROALGA EPIFITON DI DANAU TEMPE". Limnotek : perairan darat tropis di Indonesia. 26 (2). doi:10.14203/limnotek.v26i2.275. ISSN 2549-8029. 
  6. ^ Supartini, Nonok; Darmawan, Hariadi (2018-07-03). "PENGOLAHAN DAN DAYA TAHAN LIMBAH PASAR SEBAGAI BAHAN PAKAN AYAM". BUANA SAINS. 18 (1): 51. doi:10.33366/bs.v18i1.938. ISSN 2527-5720. 
  7. ^ Supartini, Nonok; Darmawan, Hariadi (2018-07-03). "PENGOLAHAN DAN DAYA TAHAN LIMBAH PASAR SEBAGAI BAHAN PAKAN AYAM". BUANA SAINS. 18 (1): 51. doi:10.33366/bs.v18i1.938. ISSN 2527-5720. 
  8. ^ "Haliling Basantan » Budaya Indonesia". budaya-indonesia.org. Diakses tanggal 2023-02-23. 
  9. ^ "Jadi Destinasi Kuliner Khas Banjar, Pengunjung Warung Ini Diajak Rasakan Sensasi Mengucup Haliling". Banjarmasinpost.co.id (dalam bahasa Indonesia). Diakses tanggal 2023-02-24. 
  10. ^ Husnul Khotimah, Iin; Sutikno, Nooryantini (2017-02-09). "KUALITAS KIMIAWI DAN SENSORIS KECAP BERBAHAN BAKU KEONG SAWAH". Fish Scientiae. 6 (2): 80. doi:10.20527/fs.v6i2.2683. ISSN 2541-1187. 
  11. ^ Sofyan, Iyan (2018-03-31). "PENGARUH KONSENTRASI BAHAN PENGISI DAN SODIUM TRIPOLYPHOSPHATE (Na5P3O10) TERHADAP KARAKTERISTIK SOSIS JAMUR TIRAM PUTIH (Pleurotus ostreatus)". Pasundan Food Technology Journal. 5 (1): 25. doi:10.23969/pftj.v5i1.807. ISSN 2615-1405. 
  12. ^ "Keong Sawah, Apakah Halal Dikonsumsi? | LPPOM MUI" (dalam bahasa Indonesia). 2018-08-13. Diakses tanggal 2023-02-23. 
  13. ^ Andi Tri Atmojo (2016-07-02). "Echinostoma ilocanum". Indonesian Medical Laboratory (dalam bahasa Indonesia). Diakses tanggal 2023-02-23. 
  14. ^ Nurfadhilla, Nisha; Nurruhwati, Isni; Sudianto, Sunardi; Hasan, Zahidah (2020-11-10). "Tingkat Pencemaran Logam Berat Timbal (Pb) pada Tutut (Filopaludina javanica) di Waduk Cirata Jawa Barat". Akuatika Indonesia. 5 (2): 61. doi:10.24198/jaki.v5i2.27268. ISSN 2621-7252.