Indunisia: Pabidaan ralatan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Botrie (pandir | sumbangan)
s Bot: Penggantian teks otomatis (-bapandalakan +badasarkan)
Botrie (pandir | sumbangan)
s Bot: Penggantian teks otomatis (-kuat +nahap)
Baris 2:
'''Ripublik Indonésia''' disingkat '''RI''' atau '''Indonésia''' adalah nagara di [[Asia Tunggara]], nang dilintasi garis [[katulistiwa]] wan ada di antara banua ganal [[Asia]] wan [[Australia]] awan jua antara [[Lalautan Pasifik]] wan [[Lalautan Hindia]]. Indonésia adalah nagara [[kapulauan]] pangganalnya di dunia nang tasusun matan 17.508 pulau, marga itu inya disambat jua sabagai [[Nusantara]] (Kapulauan Antara).<ref name=Kroef>{{cite journal |title=The Term Indunisia: Its Origin and Usage |journal=Journal of the American Oriental Society |author=Justus M. van der Kroef |volume=71 |issue=3 |pages=166–171 |year=1951 |url=http://links.jstor.org/sici?sici=0003-0279%28195107%2F09%2971%3A3%3C166%3ATTIIOA%3E2.0.CO%3B2-5 |doi=10.2307/595186}}</ref> Ba'isi populasi sabanyak 237 juta jiwa di tahun 2010,<ref name="BPS"/> Indonésia adalah nagara bapanduduk pangganalnya ka'ampat di dunia wan nagara nang bapanduduk [[Muslim]] pambanyaknya di dunia, walau sacara rasmi kada [[Ripublik Islam|nagara Islam]]. Bantuk pamarintahan Indonésia adalah [[ripublik]], lawan [[Diwan Parwakilan Rakyat]], [[Diwan Parwakilan Da'irah]] wan [[Paresidén Indunisia|Paresidén]] nang dipilih langsung. Indung nagara ialah [[Da'irah Kusus Indungbanua Jakarta|Jakarta]]. Indonésia basambitan wan [[Malaysia]] di [[Pulaw Kalimantan]], wan [[Papua Nugini]] di [[Pulaw Papua]] wan lawan [[Timor Lésté]] di [[Pulaw Timor]]. Nagara jiran lainnya adalah [[Singapura]], [[Pilipina]], [[Australia]], dan wilayah parsatuan [[Kapulauan Andaman wan Nikobar]] di [[India]].
 
Sajarah Indonésia banyak dipangaruhi ulih bangsa lainnya. Kapulauan Indonésia manjadi wilayah pardagangan panting paling kada tumatan abad ka-7, yaitu sawayah [[Karajaan Sriwijaya]] di [[Palémbang]] manjalin hubungan agama wan pardagangan lawan Cina wan India. Karajaan-karajaan [[Hindu]] wan [[Buddha]] sudah tumbuh di panambaian abad Masihi, diumpati bubuhan padagang nang mambawa agama [[Islam]], awan jua bamacam kakuatankanahapan [[Irupa]] nang asang ma'asang handak [[kuluh]] pardagangan rarampahan [[Maluku]] sawayah éra pa'ambahan lautan. Limbah ba'ada di bawah [[masa panjajahan Walanda|panjajahan Walanda]], Indonésia nang bahari bangaran [[Hindia-Walanda]] [[Proklamasi Kamardikaan Indonésia|manyata'akan kamardikaannya]] di pa'uncitan [[Perang Dunia II]]. Satarusnya Indonésia mandapat bamacam hambatan, ancaman, wan tantangan matan kaluratan alam, korupsi, séparatisma, parosés démokratisasi wan période parubahan ikunumi nang hancap.
 
Tumatan di [[Sabang]] hinggan [[Merauké]], Indonésia tasusun matan bamacam suku, bubuhan, bahasa wan agama nang babida. [[Urang Jawa]] adalah bubuhan étnis pambanyaknya wan sacara pulitis paling pa'iyanya. Sambuyan nasional Indunisia, ''"[[Bhinneka Tunggal Ika|Bhinneka tunggal ika]]"'' ("Babida-bida tagal tatap basatu"), ba'arti kabaragaman nang mambantuk nagara. Salain ba'isi populasi racap wan wilayah nang lumbah, Indonésia ba'isi wilayah alam nang mandukung tingkat [[kaanekaragaman hayati]] pangganalnya kadua di dunia.
Baris 39:
Usaha-usaha badarah gasan mamajahi pagarakan kamardikaan naini kaina dipinandui ulih urang Walanda sabagai 'aksi kapulisian' (''Politionele Actie''), atawa dikenal ulih urang Indunisia sabagai Agresi Militer.<ref>{{cite book |last=ZWEERS |first=L. |authorlink= |coauthors= |title=Agressi II: Operatie Kraai. De vergeten beelden van de tweede politionele actie |publisher=SDU uitgevers |date=1995 |location=[[Den Haag]] |pages= |url= |doi= |id= }}</ref> Walanda kayaannya hakunai manarima hak Indonésia handak mardika di [[27 Desember]] [[1949]] sabagai nagara [[féderal]] nang disambat [[Ripublik Indonésia Sarikat]] limbah ma'ulihi gasakan nang gancang matan bubuhan antarbangsa, ta'utama [[Amirika Sarikat]]. Mosi Integral [[Natsir]] wayah tanggal 17 Agustus 1950, manyaru babuliknya nagara kasatuan Ripublik Indonésia wan marakai Ripublik Indonésia Sarikat. Ba'asa pulang Soekarno manjadi parisidin lawan Mohammad Hatta sabagai wakil parisidin wan Mohammad Natsir sabagai pardana mantri.
 
Di tahun 1950-an dan 1960-an, pamarintahan Soekarno bamula ma'umpati salajuran mahuluakan [[garakan non-blok]] di tatambayannya, limbah nitu manjadi labih taparak lawan blok [[sosialisma|sosialis]], umpamanya [[Ripublik Rakyat Cina]] dan [[Yugoslavia]]. Tahun 1960-an manjadi saksi tajadinya konfrontasi malitir kapada nagara jiran, [[Malaysia]] ("''[[Konfrontasi Indunisia-Malaysia|Konfrontasi]]''"),<ref>van der Bijl, Nick. ''Confrontation, The War with Indunisia 1962—1966'', (London, 2007) ISBN 978-1-84415-595-8</ref> dan kahadapuasan kapada kangalihan ekonomi nang sasain baganal. Kaya'annya di tahun 1965 maladum kajadian [[G30S]] nang manyababakan kamatian 6 urang [[jenderal]] dan sajumbelah [[parwira]] manangah nang lainnya. Cungul kakuatankanahapan wastur nang manyambat dirinya [[Orde Puga]] nang sigra mandawa [[Partai Komunis Indonésia]] sabagai utak di balakang kajadian ngini wan bamaksud mahumbalingakan pamarintahan nang sarih lawan jua manyilih ideologi nasional manjadi badasarkan paham [[sosialisma|sosialis]]-[[komunisma|komunis]]. Dawa'an naini salajurai dijadi'akan alasan gasan manyilih pamarintahan lawas di bawah Paresiden [[Soekarno]].
 
 
Baris 62:
MPR suah manjadi [[Majelis Pamusyawaratan Rakyat#Kadudukan|lambaga nagara paningginya]] [[sistim sabuting kamar|unikameral]], tagal imbah [[Parubahan Kaampat Undang-Undang Dasar Nagara Republik Indunisia Tahun 1945|amandemén ka-4]] MPR kadanya lambaga paningginya lagi, wan komposisi kaanggotaannya gin ba'ubah. MPR tuntung amandemén UUD 1945, yaitu tumatan [[2004]] ba'ubah manjadi lambaga [[sistem dua kamar|bikameral]] nang tadiri matan 560 angguta [[Diwan Parwakilan Rakyat]] (DPR) nang marupakan wakil rakyat liwat [[Partai Pulitik]], ditambah lawan 132 angguta [[Diwan Parwakilan Dairah]] (DPD) nang marupakan wakil paropinsi matan jalur [[indepénden]].<ref>{{cite book |title=Amandemen Katalu Undang-Undang Dasar 1945 |url=http://www.gtzsfdm.or.id/documents/laws_n_regs/con_decree/3_AmdUUD45_eng.pdf |format=PDF |authorlink=[[Majelis Parmusyawaratan Rakyat]] |date=2006-12-13}}</ref> Angguta DPR wan DPD dipilih liwat [[pamilu]] wan dilantik gasan masa jabatan lima tahun. Sabalumnya, angguta MPR adalah sabarataan angguta DPR ditambah [[utusan gulungan]] wan [[Tantara Nasional Indonésia|TNI]]/[[Kapulisian Nagara Ripublik Indonésia|Polri]]. MPR wayahini dikatuhai ulih [[Taufiq Kiemas]]. DPR wayahini dikatuhai ulih [[Marzuki Alie]], sadangkan DPD wayahini dikatuhai ulih [[Irman Gusman]].
 
Lembaga éksékutip bapusat di [[parisidin]], [[wakil parisidin]], wan [[kabinét]]. Kabinét di Indonésia adalah [[Kabinét (pamarintahan)|Kabinét Parésidénsial]] makanya bubuhan mantri batanggung jawab lawan parésidén wan kada mawakili partai pulitik nang ada di parlemén. Walau damintu, Parésidén wayahini yakni [[Susilo Bambang Yudhoyono]] nang disahan ulih [[Partai Demokrat]] manunjuk jua sajumbelah pemimpin [[Partai Pulitik]] gasan baduduk di kabinetnya. Untingannya gasan manjaga stabilitas pamarintahan ma'ingat matan kuatnyanahapnya pusisi lambaga législatip di Indonésia. Tagal pos-pos panting wan setratégis umumnya diisi ulih mantri tanpa portofolio partai (ba'asal matan sa'iukung urang nang dianggap ahli dalam bidangnya).
 
Lambaga Yudikatip tumatan wayah réformasi wan adanya amandemén UUD 1945 dijalanakan ulih [[Mahkamah Agung Ripublik Indonésia|Mahkamah Agung]], [[Komisi Yudisial]], wan [[Mahkamah Konstitusi]], tamasuk pa'aturan administrasi bubuhan hakim. Walau damintu kabaradaan [[Menteri Hukum dan Hak Asasi Manusia Republik Indunisia|Menteri Hukum dan Hak Asasi Manusia]] tatap dipartahanakan.
Baris 228:
[[Barakas:Hindu Temple in Java , Indunisia.jpg|150px|right|thumb|Lukisan [[Candi Prambanan]] nang baasal matan masa pemerintahan [[Raffles]].]]
 
[[Arsitektur Indunisia]] mancaraminakan keanekaragaman [[Budaya Indunisia|budaya]], [[Sejarah Indunisia|sajarah]], dan [[Geografi Indunisia|geografi]] nang membentuk Indunisia seutuhnya. Kaum penyerang, penjajah, penyebar agama, pedagang, dan saudagar membawa perubahan budaya lawan cara memberi dampak pada gaya dan teknik bangunan. Tradisionalnya, pengaruh arsitektur asing nang paling kuatnahap adalah matan India. Tagal, Cina, Arab, dan tumatan abad ke-19 pengaruh Eropa manjadi mayu dominan.
 
Ciri has arsitektur Indunisia kuno magunai kawa dilihat liwat rumah-rumah adat dan/atau istana-istana kerajaan matan tiap-tiap provinsi. [[Taman Mini Indunisia Indah]], salah satu objek wisata di Jakarta nang manjadi miniatur Indunisia, manampayakan keanekaragaman arsitektur Indunisia itu. Beberapa bangunan khas Indunisia pariannya [[Rumah Gadang]], [[Monumen Nasional]], dan Bangunan Fakultas Teknik Sipil dan Perencanaan di [[Institut Teknologi Bandung]].
Baris 302:
=== Kesusastraan ===
{{utama|Sastra Indunisia}}
Bukti tulisan panuwastu di Indunisia adalah babagai prasasti babahasa [[Sanskerta]] pada abad ke-5 [[Masehi]]. Figur penting dalam sastra modern Indunisia tamasuk: pengarang Belanda [[Multatuli]] nang mengkritik perlakuan Belanda lawan Indunisia salawas zaman penjajahan Belanda; [[Muhammad Yamin]] dan [[Hamka]] nang merupakan penulis dan politikus pra-kemerdekaan;<ref>Taylor (2003), tungkaran 299–301</ref> dan [[Pramoedya Ananta Toer]], pembuat novel Indunisia nang paling terkenal.<ref>Vickers (2005) tungkaran 3 to 7; Friend (2003), tungkaran 74, 180</ref> Selain novel, sastra tulis Indunisia jua berupa puisi, pantun, dan sajak. [[Chairil Anwar]] merupakan penulis puisi Indunisia nang paling tanama. Banyak urang Indunisia baisi [[tradisi lisan]] nang kuatnahap, nang membantu mendefinisikan dan memelihara identitas budaya bubuhannya.<ref name="UNESCO Jakarta, Indunisia">{{cite web |last= Czermak|first= Karen|authorlink= |coauthors= Philippe DeLanghe, Wei Weng|title="Preserving Intangible Cultural Heritage in Indunisia"|publisher=SIL International|url=http://www.sil.org/asia/ldc/parallel_papers/unesco_jakarta.pdf|format=PDF |accessdate= 2007-07-04}}</ref> Kebebasan pers di Indunisia meningkat imbah baakhirnya kekuasaan Presiden [[Soeharto]]. Stasiun [[televisi]] tamasuk sepuluh stasiun televisi swasta nasional, dan jaringan daerah nang bersaing lawan stasiun televisi nageri [[TVRI]]. [[Stasiun radio]] swasta menyiarkan berita bubuhannya dan program penyiaran asing. Dilaporkan tauliht 20 juta pamakai internet di Indunisia pada tahun 2007.<ref>{{cite web | title =Internet World Stats | work =Asia Internet Usage, Population Statistics and Information | publisher =Miniwatts Marketing Group | year =2006 | url =http://www.internetworldstats.com/asia.htm#id | accessdate =2007-08-13 }}</ref> Penggunaan internet tabatas pada minoritas populasi, dikikiraakan bangsa 8.5%.
 
== Lingkungan hidup ==