Lalamas: Pabidaan ralatan
Konten dihapus Konten ditambahkan
s ←Babakan 80.244.241.11 (pandir) dibulikakan ka ralatan tauncit ulih Botrie |
|||
Baris 1:
[[Barakas:Berkovitsa-ethnomuseum-silks.jpg|thumb|Bermacam-macam [[kain]] sutra.]]
'''Lalamas'''<ref>kata injaman ''lemes/lelemes'' (bahasa Jawa) dipakai dalam [[Hikayat Banjar]]</ref> atawa '''sutera''' merupakan [[serat]] [[protein]] alami nang kawa di[[tenun]] manjadi [[tekstil]]. Jenis sutra nang paling umum adalah lalamas/sutra matan [[kepompong]] nang dihasilkan [[larva]] [[ulat sutra]] [[murbei]] (''Bombyx mori'') nang di'ingu (peternakan hulat itu disambat serikultur). Sutra batekstur mulus, lembut, tagal kada licin. Rupa bakilauan nang manjadi daya tarik (mambari kapingin) sutra ba'asal matan struktur nangkaya [[prisma (optik)|prisma]] segitiga dalam serat nangitru tadi nang membolehkan kain sutra membiaskan cahaya pada pelbagai [[buncu]].
[[Barakas:Chiny Shuzhou tkalnia jedwabiu 07.JPG|thumb|Pemintalan benang sutra matan kepompong hulat sutra.]]
"Sutra liar" dihasilkan oleh [[ulat]] selain ulat sutra murbei dan hingkay jua diolah. Pelbagai sutra liar dikenali dan digunakan di [[Cina]], [[Asia Selatan]], dan [[Eropa]] tumatan jaman bahari, tagal skala produksinya selalu jauh lebih kecil daripada sutra ternakan. Sutra liar berbeda daripada sutra ternakan matan segi warna dan tekstur, dan kepompong liar nang dikumpulkan biasanya sudah dirusak ukihh gagat nang keluar sebelum kepompong nangitu tadi diambil, maka [[benang]] sutra nang membentuk kepompong itu sudah tapagat manjadi handap. Ulat sutra inguan dibunuh lawan cara diculup ka dalam banyu manggurak sebelum keluarnya ganga dewasa, atawa dicucuk pakay jarum, sehingga barataan kepompong kawa diurai manjadi sehelai benang nang kada pagat. Ini membolehkan sutra ditenun manjadi kain nang lebih nahap. Sutra liar biasanya gin lebih ngalih diculup warna daripada sutra inguan.
[[Barakas:Meyers b14 s0826a.jpg|thumb|150px|Ampat macam gagat sutra inguan nang paling penting.]]
Lalamas/Sutra dihasilkan jua oleh beberapa macam serangga nang lain, tapi macam sutra matan ulat sutra haja nang digunakan gasan pembuatan tekstil. Suah jua dijalankan kajian kapada sutra-sutra lain nang manampaikan parbedaan matan aspek molekul. Sutra dihasilkan ta'utama oleh [[larva]] serangga nang ba[[metamorfosis]] langkap, tetapi jua dihasilkan oleh beberapa serangga dewasa pariannya ''[[Embioptera]]''. Produksi sutra kerap jua tahaba khususnya di serangga ordo [[hymenoptera]] ([[wanyi]], [[tabuan]], dan [[semut]]), dan bahanu digunakan gasan ma'ulah sarang. Jenis-macam [[arthropoda]] nang lain mahasilkan sutra jua, ta'utama [[arachnida]] pariannya [[laba-laba]].
== Tautan luar ==
{{Commonscat|Silk}}
* {{en}}[http://www.perantara.asia/22-batik Batik Sutera Indunisia]
* {{en}}[http://silk-scarf.blogspot.com Selendang Sutra]
* {{en}}[http://www.wormspit.com Peternakan ulat sutra (lawan foto-foto)]
* {{en}}[http://www.geospace.co.uk/silk/worldsilk.html Peta perdagangan global sutra]
* {{en}}[http://www.jiljilsilks.com/store/pages/Silk-Book.html Produksi sutra mentah dan penenunan sutra]
== Catatan batis ==
{{Reflist}}
[[Tumbung:Lalamas| ]]
[[Tumbung:Serat]]
[[Tumbung:Kain tanunan]]
{{Link FA|hu}}
| |||
![thumb|right|[http://home.sprynet.com/~avatarr/religion.html yem mut mIgh tlhaQ tuHmoH - Qaw'mey = PUK'CAL] '''Qapla'''' (''[[w:Klingon alphabets#KLI_pIqaD|pIqaD](/wiki/Barakas:Qapla%27.svg){kind=link}