Basa Banjar: Pabidaan ralatan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Mangganti isi wan ''; * ' == Diambil matan == {{Reflist}} {{Bahasa-stub}} Tumbung:Bahasa di Indonésia''
Tag: Penggantian perubahan_terbaru Babakan visual
Tegel (pandir | sumbangan)
s ←Babakan 37.25.106.213 (pandir) dibulikakan ka ralatan tauncit ulih Akuindo
Tag: Pengembalian
Baris 1:
{{Infobox Basa
;
|name=Basa Banjar
|states=[[Indunisia]], [[Malaysia]]
|region=[[Kalimantan Selatan]] (Indunisia)<ref>[http://www.ethnologue.com/show_map.asp?name=IDK&seq=30 Peta bahasa di Kalimantan]</ref>, Malasia
|speakers=5.900.000
|familycolor=Austronesia
|fam2=[[Rumpun bahasa Melayu-Polinesia|Melayu-Polinesia]]
|fam3=[[Rumpun bahasa Melayu-Polinesia Inti|Melayu-Polinesia Inti]]
|fam4=[[Rumpun bahasa Sunda-Sulawisi|Sunda-Sulawisi]]
|fam5=[[Rumpun bahasa Malayik|Malayik]]
|fam6=[[Rumpun bahasa Malaya|Malaya]]
|fam7=[[Rumpun bahasa Melayu Lokal|Melayu Lokal]]
|script=[[Tulisan Jawi|Jawi]], [[Tulisan Latin|Latin]]
|iso3=bjn
}}
'''Basa Banjar''' (Jawi: بهاس بنجر) adalah sabuting bahasa Austronesia matan rumpun basa Melayik nang dituturakan ulih suku Banjar di [[Kalimantan Selatan]], [[Indunisia]], sabagai bahasa indung. Basa Banjar tamasuk bubuhan Bahasa Melayu Lokal Borneo Timur.[10]
 
'''Basa Banjar''' [[basa Austronesia]] dipakai urang Banjar nang bagana di banua Kalimantan Salatan, Kalimantan Tangah, Kalimantan Timur wan di lain-lain. Lain pada di Kalimantan, basa Banjar dipakai jua di mana urang Banjar bagana; imbah abat sambilan walas, wayah [[Kasultanan Banjar]] dilingkah akan Walanda. Imbah tu, urang Banjar madam ka mana-mana: Jawa Tangah, Jambi, Indragiri Hilir, Malaysia, [[Brunai|Brunai Darussalam]], wan lain-lain. Di banua urang, urang Banjar wan anak cucunya magun haja jua babasa Banjar.
 
Bahasa Banjar tamasuk dalam daftar bahasa nang duminan di Indonesia.[11]
 
Di tanah asal inya di Kalimantan Selatan, bahasa Banjar nang marupakan bahasa sustra lisan tabagi jadi dua dialik nang ganal yaitu Banjar Kuala wan Banjar Hulu. Sabalum dikanal bahasa Indunisia sabagai bahasa nasiunal, rahatan jaman bahari amun urang Banjar handak bapidatu, manulis, atawa mangarang urang manggunakan bahasa Melayu Banjar lawan manggunaakan hurup Arap. Tulisan atawa hurup nang rajin dipakai hurup atawa tulisan Arab gundul lawan bahasa tulis bahasa Melayu (versi Banjar). Sabarataan naskah bahari nang ditulisi lawan tangan nang kaya puisi, Syair Siti Zubaidah, syair Tajul Muluk, syair Burung Karuang, wan jua gin Hikayat Banjar wan Tutur Candi mamakai hurup Arap babahasa Melayu (versi Banjar).
 
Bahasa Banjar dihipotesisakan sabagai bahasa Melayik, nang mudil kaya bahasa Minangkabau, bahasa Betawi, bahasa Iban, wan lain-lain.
 
Ulihnya bahasa Banjar ngini bahasa nang lingua franca, banyakan pamakai bahasa Banjarnya daripada jumlah suku Banjar. Kada nang di Kalimantan Selatan haja, Bahasa Banjar nang awalnya sabagai bahasa suku bangsa haja jua jadi lingua franca di banua urang, kaya Kalimantan Tengah wan Kalimantan Timur wan jua di dairah Kabupaten Indragiri Hilir, Riau, sabagai bahasa panghubung antar suku.[14] Di Kalimantan Tengah, tingkat pamartahanan bahasa Banjar nang mayu tinggi kada nang dipakaii di komunitasnya haja, tagal jua manggisir (shifting) bahasa-bahasa urang Dayak.[15][16] Panyabaran bahasa Banjar sebagai lingua franca ka luar matan tanah asalnya mamuncungulakan varian Bahasa Banjar versi lukal nang marupakan intiraksi bahasa Banjar lawan bahasa nang ada di sakitarnya misalnya bahasa Samarinda[17][18], bahasa Kumai[19][20] wan lain-lain. Di saliritan dairah hulu sungai Barito atawa rancak disambat kawasan Barito Raya (Tanah Dusun) kawa dijumpai bahasa Banjar versi logat Barito misalnya di kuta Tamiang Layang digunaakan bahasa Banjar lawan lugat Dayak Maanyan.
 
Pamakaian bahasa Banjar dalam bapandiran sahari-hari di Kalimantan Selatan wan sakitarnya taduminan dibandingakan lawan bahasa Indunisia. Babagai suku di Kalimantan Selatan wan sakitarnya bausaha handak manguasai bahasa Banjar ngini, sahingga kawa jua rajin kita tamui bahasa Banjar nang dipandirakan pakai lugat Jawa atawa Madura nang masih tarasa likat nang kaya rajin di kuta Banjarmasin.
 
Bahasa Banjar jua masih digunaakan pada sabagian pamukiman suku Banjar di Malaysia nang kay di Kampung (Desa) Parit Abas, Mukim (Kecamatan) Kuala Kurau, Daerah (Kabupaten) Kerian, Negeri Perak Darul Ridzuan.[21]
 
Bahasa Banjar banyak dipangaruhi uleh bahasa Melayu, Jawa wan bahasa-bahasa Dayak.[22][23][24][25] Kasamaan leksikal bahasa Banjar lawan bahasa nang lain ngitu 73% lawan bahasa Indunisia [ind], 66% lawan bahasa Tamuan (Malayic Dayak), 45% denga bahasa Bakumpai [bkr], 35% lawan bahasa Ngaju [nij].[26] Hasil panalitian Wurm wan Willson (1975), hubungan kakarabatan antara Bahasa Melayu wan Bahasa Banjar mencapai angka 85 pirsin. Adapun kakarabatan lawan bahasa Maanyan sakitar 32 % wan lawan bahasa Ngaju 39 %, badasarakan panalitan Zaini HD1.[27] Bahasa Banjar baisi hubungan lawan bahasa nang digunaakan suku Kedayan (sabuting dialik dalam bahasa Brunei) nang tapisahakan salama 400 tahun wan bahasa Banjar rancak jua disambat Bahasa Melayu Banjar.[28] Dalam parkambangannya, bahasa Banjar ditengarai mangalami kontaminasi matan intervensi bahasa Indunisia wan bahasa asing.[29] Bahasa Banjar tamasuk katiguri mayu aman matan kapunahan ulihnya masih haja jua bahasa Banjar ngini digunaakan sabagai bahasa sahari-hari ulih masyarakat Banjar atawa pendatang.[30]. Biar nang tajadi panurunan panggunaan bahasa Banjar tapi laju panurunan ngini kada talalu anu jua.[31] Wayahini, Bahasa Banjar sudah mulai diajarakan disakulahan-sakulahan di Kalimantan Selatan sabagai muatan lukal.[32] Bahasa Banjar gin baisi jua sajumlah paribahasa.[33]
 
== Alphabet ==
=== Vokal ===
{| class="wikitable"
|-
| A || É || I || O || U
|}
 
=== Konsonan ===
{| class="wikitable"
|-
| B || C || D || G || H || J || K || L || M || N || P || R || S || T || W || Y
|}
 
; Diftong
* Ng
* Ny
 
; Diftong campur
* Aw
* Ay
* Uy
 
; Tanda kutip
* '