Hak asasi manusia: Pabidaan ralatan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Baris 133:
Hak asasi manusia kawa digolongakan manjadi "[[hak sipil wan pulitik]]" wan "[[hak ikunumi, sosial, wan budaya]]".{{sfn|van Boven|2010|p=174}} Pada dasarnya, hak ikunumi, sosial, wan budaya baupaya mamastiakan agar individu kawa maaksis [[barang publik]] tartantu nang kaya parumahan, pandidikan, atawa layanan kasihatan.{{sfn|De Schutter|2010|p=253}} Ulih sabab ngitu, hak ikunumi, sosial, wan budaya mamarluakan investasi nang ganal matan negara, sahingga hak-hak nang ngitu kada kawa diwujudakan dalam sekejap.{{sfn|OHCHR|2008|p=9}}{{sfn|van Boven|2010|p=175}} ICESCR maakui kanyataan ngini, wan Pasal 2 ICESCR hanya maharusakan negara hagan magupayaakan "perwujudan progresif" (''progressive realization''):{{sfn|van Boven|2010|p=174}}
{{cquote2|Saban Nagara Pihak pada Kovenan ngini, barjanji hagan maambil langkah-langkah, baik sacara individual maupun malalui bantuan wan karjasama internasional, khususnya di bidang ikunumi wan teknis sapanjang tarsadia sumber dayanya, hagan sacara prugresip mancapai parwujudan hibak matan hak-hak nang diakui ulih Kovenan ngini lawan cara-cara nang sasuai, tarmasuk lawan paambilan langkah-langkah legislatif.{{sfn|ICESCR|1966}}}}
 
Di sisi lain, hak-hak sipil wan pulitik baurusan lawan [[kabibasan sipil]], cuntuhnya adalah hak hagan hidup, kabibasan basarikat, kabibasan bagarumbung, kabibasan baekspresi, atawa hak atas paadilan nang jujur. Nagara hanya diwajibakan kada malanggar kabibasan nang ngitu. Cuntuhnya, nagara kawa lawan mudah mahurmati hak hagan hidup lawan cara kada mambantai rakyatnya, wan pamarintah jua kada akan malanggar hak atas kabibasan bapandapat lamunnya buhannya kada mambredel media nang kada inya katujui. Lawan kata lain, kawajiban-kawajiban nang tarkandung dalam ICCPR basipat langsung (''immediate''). {{sfn|van Boven|2010|p=174}} Maka matan ngitu, parbidaan di antara kaduawanya barkanaan lawan kawajiban nang dihambin ulih nagara sahubungan lawan kaduawa janis hak nang ngitu.{{sfn|van Boven|2010|p=174}}
 
Klasifikasi nang kaya ngini sabujurnya kada takandung dalam PUHAM, tagal katagangan antara [[Blok Barat]] wan [[Pakta Warsawa|Timur]] pas wayah [[Perang Dingin]] maakibatakan kacungulan kaduwa tumbung ngini. Nagara-nagara Barat nang baisi [[ikunumi pasar]] mamantingakan hak-hak sipil wan pulitik, sapahadangan nagara-nagara [[komunis]] di Blok Timur baisi [[ekonomi tarancana|ekonomi nang dirancanaakan matan pusat]] wan labih mautamakan hak-hak ikunumi, sosial, wan budaya. Hasilnya adalah duwa parjanjian hak asasi manusia internasional nang tapisah, yaitu [[ICCPR]] wan [[ICESCR]].{{sfn|OHCHR|2008|p=9}} Wayahini parbidaan di antara kaduwanya sudah kada lagi dianggap ganal, wan bahkan [[Kantur Komisaris Tinggi PBB hagan Hak Asasi Manusia]] ({{lang-en|Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights}}, disingkat OHCHR) maanggapnya sabagai parbidaan nang diulah-ulah wan kontraproduktif.{{sfn|OHCHR|2008|p=8}} Sahubungan lawan kawajiban nagara, ICESCR jua mangandung barbagai kawajiban lawan efek wayahinian (''immediate effect''). [[Komite Hak Ikunumi, Sosial, wan Budaya]] dalam Kumintar Umum No. 3 mambariakan cuntuh barupa panghapusan diskriminasi dalam upaya parwujudan hak-hak dalam ICESCR sasuai lawan Pasal 2(2) wan 3, hak hagan maulah wan bagabung lawan [[sarikat buruh]] wan hagan bademonstrasi dalam Pasal 8, sarta parlindungan kakanakan wan pamuda matan eksploitasi ikunumi wan sosial dalam Pasal 10(3).{{sfn|van Boven|2010|p=174}} Barbagai kawajiban dalam ICCPR jua mamarluakan investasi matan nagara, nang kaya paulahan sistim paadilan, paulahan panjara nang supaya mahibaki standar minimal hagan tahanan, atawa pambarian bantuan hukum.{{sfn|OHCHR|2008|p=9}} Maka matan ngitu, sacara kunsiptual, kadada lagi watas nang jalas di antara kaduwa tumbung ngini.{{sfn|van Boven|2010|p=175}}
 
== Bahan acuan ==