Hak asasi manusia: Pabidaan ralatan
Konten dihapus Konten ditambahkan
→Tipologi kawajiban HAM: mambanjari sadikit |
|||
Baris 157:
Haratan paangahan dasawarsa 1980-an, [[Palapur Khusus Parsarikitan Bangsa-Bangsa|Palapur Khusus PBB]] hagan Sub-Komisi tantang pancagahan Diskriminasi wan Parlindungan Minoritas, [[Asbojrn Eide]], manggagas bahwa nagara baisi 4 buting kawajiban HAM, yaitu kawajiban hagan mahurmati, malindugi, mahibaki, wan mampromosiakan. Imbahnya kunsip ngini direvisi jadi tiga buting kawajiban haja, yaitu kawajiban hagan mahurmat, malindungi, wan mahibaki.{{sfn|De Schutter|2010|p=242}} Imbah wayah ngitu, tipologi ngini sudah dipakai hagan maanalisis kawajiban HAM nagara, baik ngitu, hagan hak sipil wan pulitik {{sfn|Shelton & Gould|2013|p=566}} atawa hagan hak ikunumi, susial, wan budaya.{{sfn|De Schutter|2010|p=243}} Pada dasarnya, kawajiban hagan "mahurmati" adalah kawajiban negatip nang maharusakan nagara kada mahaur atawa jua manciderai hak asasi manusia. Sapawayahan ngitu, kawajiban hagan "malindungi" wan "mahibaki" marupakan kawajiban pusitip: nagara kada hanya harus "malindungi" individu wan kalumpuk matan palanggaran HAM ulih pihak lain, tagal jua "mahibaki" lawan maambil gagawian nang mampasilitasi hak asasi buhannya.{{sfn|Shelton & Gould|2013|p=566}} Nang kaya cuntuhnya adanya hak hagan mamilih wan dipilih pas wayah pamilihan umum dalam pasal 25 ICCPR, nagara diwajibakan hagan maambil gagawian nang pusitip cuntuh sabuting lawan cara mambarii hak suara lawan saban warga nang dewasa, wan pas wayah nang sama jua maambil langkah hagan mamastiakan bahwa buhannya bujuran kawa mamakai hak ngitu.{{sfn|Shelton & Gould|2013|p=567}}
Sahubungan lawan ICESCR, tadapat jua tipologi khusus nang dipakai hagan hak ikunumi, susial, wan budaya, yakni tipologi "4A" nang baisi matan ampat unsur nang saling bahubungan, yaiut "katarsadiaan" (''availability''), "katarjangkauan" (''accessibility''), "kabartarimaan" (''acceptability''), wan "kabarsasuaian" (''adaptability''). Tipologi ngini panambayannya dikambangakan ulih mantan Palapur Khusus PBB manganai Hak Pandidikan, [[Katarina Tomasevski]]. Imbahnya tipologi ngini dijabarakan ulih Komite Hak Ikunumi, Susial, wan Budaya dalam Kumintar Umum No.13 manganai hak pandidikan.{{sfn|De Schutter|2010|p=253}}
== Bahan acuan ==
|