Suriansyah: Pabidaan ralatan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Alamnirvana (pandir | sumbangan)
Kadada kasimpulan babakan
Alamnirvana (pandir | sumbangan)
←Mengganti halaman dengan 'ALIH #Suriansyah'
Baris 1:
ALIH #[[id:Suriansyah]]
'''Sultan Suriansyah''' atawa '''Sultan Suryanullah''' atawa Sultan Suria Angsa adalah raja Banjarmasih I nang memerintah tahun 1520-1550, sidin raja nang pemulaan masuk Islam lawan memakai gelar "Sultan" di Kesultanan Banjar. Imbah sidin mangkat, sidin mendapatakan gelar anumerta ''Panembahan Batu Habang'' atawa ''Susuhunan Batu Habang''. Sidin dapat ngaran ini karena makam sidin ditutupi batu habang.
 
Ngaran sidin waktu halus '''Radén Samudera'''. Imbah sidin diangkat jadi raja di Banjarmasih, ngaran sidin jadi '''Pangéran Samudera''' atawa '''Pangéran Jaya Samudera'''. Tanggal 24 Séptémber 1526 (6 Dzulhijjah 932 H) Pangéran Samudera masuk Islam imbah itu memakai gelar Sultan Suriansyah. Tanggal ini dijadiakan Hari Jadi gasan Kota Banjarmasin.
 
Ngaran uma sidin Puteri Galuh Beranakan (Ratu Intan Sari), anak Maharaja Sukarama matan Kerajaan Negara Daha. Ngaran abah sidin Radén Mantri Alu, kemanakan Maharaja Sukarama.
 
=== Surat Gasan Sultan Demak ([[Sultan Trenggono]]) ===
Datang Patih Balit itu membawaakan surat Sultan Demak, maka disuruh membaca oleh [[Mangkubumi]]. Bunyinya:<br />
”''Salam sembah putra andika pangéran di Banjarmasih sampai kepada Sultan Demak. Putra andika mencatu nugraha tatulung bantu tatayang sampiyan, karena putra andika barabut karajaan lawan patuha itu namanya Pangéran Tumenggung. Tiada dua-dua putra andika mancatu nugraha tatulung bantu tatayang sampiyan. Adapun lamun manang putra andika mangawula kepada andika. Maka persembahan putra andika: intan sapuluh, pékat saribu gulung, tatudung saribu buah, damar batu saribu kindai, jaranang sapuluh pikul, lilin sapuluh pikul''.<br />
Kaitu pang bunyinya surat itu. Maka sembah Patih Balit: ”Tiada dua-dua yang diharap putra andika nugraha sampiyan itu”. Banyak tiada tersebut. Maka ujar Sultan Demak: Mau aku itu membantu lamun anakku Raja Banjarmasih itu masuk Islam. Lamun tiada masuk Islam tidak mau aku bertulung. Patih Balit babulik dahulu bepandér demikian, maka ujar Patih Balit: ”hinggih”. <ref name="hikayat banjar">{{ms}}[[Johannes Jacobus Ras]], [[Hikayat Banjar]] diterjemahkan oleh [[Siti Hawa Salleh]], Percetakan Dewan Bahasa dan Pustaka, Lot 1037, Mukim Perindustrian PKNS - Ampang/Hulu Kelang - [[Selangor]] Darul Ehsan, [[Malaysia]] [[1990]].</ref>
 
==Katarangan Hikayat Banjar==
Barikut ini adalah kutipan matan Hikayat Banjar nang ada manyambat ngaran sidin
 
''Sagala patih lima urang itu maka sukalah hatinya mandangar kata Raden Samudra sudah mangaku dirinya cucu [[Maharaja Sukarama]] itu. Kata patih kalimanya itu: "Suka rela kaula mati mangarjakan karajaan andika ini." maka patih lima urang itu sama manembah, sagala urang itu sama manembah marestukan Raden Samudra itu manjadi raja. Maka disebut urang '''Pangeran Samudra'''. Sudah itu maka kata Pangeran Samudra: "Kaya apa bicara kita samasa ini? Jika mandangar Pangeran Tumanggung itu tiada akan tiada itu disarangnya kita." Kata Patih Masih: "Ini bicara kaula. Kita kajut mudik ka [[Marabahan, Baritu Kuala|Muara Bahan]], kita rabut bandar itu. Maka sagala urang dagang itu bawa hilir dan urang yang diam di Muara Bahan itu bawa hilir. Sudah itu kita barbuat bandar pula di sini. Pada rasa kaula suka sagala dagang itu karana tiada jauh ia bardagang." Maka kata patih ampat urang itu sama patut itu. Maka kata Pangeran Samudra: "Banar bicara itu. Maka sagala urang yang takluk yang lumpat pada kita itu baritahu, himpunkan sahari ini. Pagi-pagi isuk kita mudik mangambil bandar itu. Sigra-sigra, kalau kita ini tardangar ulih Pangeran Tumanggung. Manakala mandangar ia itu niscaya digagahinya bandar, sukar itu maka tarabut kita." Sudah itu maka patih ampat urang itu amit pulang itu. Sudah itu maka manyuruh mahirak. Sagala urang yang mandangar itu tarkajut dan sama suka hatinya. Pada hari samalam mahiraki urang itu datang ka '''Bandar''', parahu basar parahu kacil, sarta sanjatanya, kira-kira urang lima ribu itu. Adapun tatkala mula-mula hari mandapat Pangeran Samudra sarta manjadi raja sarta manghimpunkan sakaliannya itu hanya tiga hari tiga malam. Banyak bicara muslihat tiada tarsuratkan. Maka Pangeran Samudra itu mamakai takhta karajaan parhiasannya; maka ia mudik ka Muara Bahan itu sahari itu, datang malam. Maka tarkajut hairan karana tiada ada cabar-cabarnya. Karana tiada jauh '''Bandar''' lawan Muara Bahan itu, hanya parkayuhan sahari parahu kacil itu, maka sagala urang tarlalu hairan tiada cabar-cabarnya itu. sudah itu maka sagala dagang hilir. Suka hatinya karana ia bardagang hampir lawan muara itu. Bandar dihilirkan ka '''Bandar''', urang yang diam di Muara Bahan itu dihilirkan itu. Ada panakawan Pangeran Tumanggung di bandar itu, lari mudik itu. Maka Pangeran Samudra hilir sarta barsorak-sorak itu, bunyinya saparti hujan labat dangan guruhnya. Dan bedil, astenggar, rantaka, lila, alkabas sama disulat urang. Dan bartambah pula lawan bedil sagala urang dagang itu bartulung, sarta lawan [[gamalan]]nya, bunyi gemuruh. Banyak tiada tarsurat itu. Maka Pangeran Samudra datang ka '''Bandar''', rumah Patih Masih itu akan tampat Pangeran Samudra itu diparbasari pula. Maka barbuat paseban dan pagungan dan sitilohor itu. Maka bartata parintah: barbuat jaksa, barbuat singahsana, barbuat pamarakan, barbuat pamayungan - itu para [[nanang]] artinya asal urang kaluarga Ampu Jatmaka tatkala manjadi raja itu, pamayungan itu, maka asal barnama urang kadang-haji itu -; maka barbuat sarawisa, barbuat mandung, barbuat saragani, barbuat kaum mangumbala artinya urang mareksa upacara, saparti tumbak ganjur, parisai, umbul-umbul, lalayu, panji-panji, kekanda, kakalabangan, sakaliannya itu mangumbala mareksanya itu -, barbuat mantri sikap tiga puluh - artinya manteri yang mamegang kamitan, barkamit di paseban; kaumnya sa'urang sa'urang itu ampat puluh - dan manjadikan manteri bandar, namanya '''Kyai Palabuhan'''. Tampat ''bandar'' pada sungai, di hulunya sungai Kalayan. Itulah maka barnama sungai Palabuhan sampai pada sakarang ini. Manteri bandar barnama Kyai Palabuhan kaumnya saratus itu. Barbuat manteri tuhaburu - yaitu akan pambalah lamun barkayuh -, namanya '''Andakawan''', kaumnya ampat puluh. Singabana manterinya sa'urang barnama Singantaka, sa'urang Singapati; kaumnya ampat-ampat puluh sa'urang sa'urang itu. Sudah sagala takhta astilah parintah karajaan itu manjadi maka Pangeran Samudra itu bardudus saparti astilah dahulu itu; tetapi tiada mamakai mahkota; Si Rabut Paradah, Si Rarasati masih pada Pangeran Tumanggung itu. Banyak tiada tarsebut.''
 
==Catatan batis==
 
[[id:Suriansyah]]