Pisang adalah ngaran umum nang dibari'akan gasan tumbuhan terna yaksa nang badaun ganal mamanjang matan suku Musaceae wan hidup di wilayah trupis nang kaya Pulau Madagaskar, Banua, Aprika, Asia Tanggara, Kapulauan Pasifik, wan lainnya, tamasuk Indunisia.[1]

Pisang
Musa Edit nilai pada Wikidata

Edit nilai pada Wikidata
Tumbuhan
Baisi huaran buah Buah beri (id) Terjemahkan Edit nilai pada Wikidata
Taksunumi
DivisiTracheophyta
SubdivisiSpermatophytes
KladAngiospermae
Kladmonocots
Kladcommelinids
OrdoZingiberales
FamiliMusaceae
GenusMusa Edit nilai pada Wikidata
Linnaeus Edit nilai pada Wikidata, 1753 Edit nilai pada Wikidata
Spesies
  • M. acuminata
  • M. balbisiana
  • M. paradisiaca (invalid)
  • M. sapientum (invalid)
Ubah data ini di Wikidata
Puhun pisang

Di Indunisia, pisang rancak ditanam urang, sampai kawa mahasilakan 8,74 juta tun di tahun 2021.[2]Di Indusia ada 80 macam pisang nang ditanam urang, di antaranya Pisang Ambon (Musa paradisiaca S.), Pisang Tanduk (Musa paradisiaca fa. Corniculata.), Pisang Tongkat Langit (Musa troglodytarum L.), Pisang Sarat atawa Abaka (Musa texstiles Nee), Pisang Kepok Pisang Kluthuk (Musa brocharpa), Pisang Kepok (Musa paradisicia formatypsia) wan lainnya.[1][3][4]

Parawakan babak

Akar babak

Pisang baisi akar nang rimpang wan kada baisi akar tunggang nang bapangkal di bungkah batang (akar sarabut). Akar ngini mun di dalam tanah kawa baisi panjang antara 75-150 santimitir. Pisang jua baisi akar di higa bungkah nang tumbh mandatar, nang mana panjangnya kawa sampai antara 4-5 mitir.[4]

Batang babak

Sabujurnya, batang pisang ngitu andakannya di dalam tanah, yaitu nang jadi bungkah batang. Di atas bungkah ngini ada titik tumbuh nang mahasilakan daun wan kaina tumbuh jua kambang pisang atawa jantung. Nang tagak badiri di atas tanah wan rancak disambat urang batang ngitu adalah batang palsu nang asalnya matan palapah daun panjang nang batatutupan kuat wan bakukumpulan sampai baisi panjang kira-kira antara 3,5-7,5 mitir.[4]

Daun babak

Halaian daun pisang malibar di tangah mamanjang nang andaknya tumbar di puhunnya wan balilin di bawah daunnya. Daun ngini baisi tangkai nang panjangnya anatar 30-40 santimitir. Daun pisang rancak rapas lawan angin nang kancang maraga kada baisi tulang di pinggirnya.[4]

Kambang babak

Kambang pisang rancak dingarani jantung pisang maraga bantuknya nang kaya jantung. Kambang pisang hanya baisi sabuting kalamin dalam satu tandan. Kambang pisang baisi daun panumpu nang barapat wan mambantuk sapiral. Lain pada ngitu, kambang pisang jua baisi daun palindung nang bawarna habang tuha, balilin, rapas, wan baisi panjang antara 10-25 santimitir. Kambang pisang mambantuk dua garis malintang, yaitu ada kambang bini (kalau ada) di bawah kambang laki. Daun naungan kambang baisi lima halai wan barikit sampai baisi panjang antara 6-7 santimitir. Kambang bini baisii lima banang sari nang kada puma wan baisi bakal buah nang babantuk parsagi.[4]

Buah babak

Buah pisang asalnya matan bakal buah nang dingarani lawan sisir. Sisir nang panambaian mamanjang tarus mambantuk sisir kadua wan satarusnya, nang mana kambang pisang bagusnynya ditatak maraga kada mahasilakan sisir pulang.[4] Buah pisang baisi panjang antara 8-20 wan baisi kulit nang bawarna hijau, kuning, wan lainnya, tagantung lawan macamnya.[5]

Iklim tumbuh babak

Pisang tabagus ditanam di dataran nang andakannya di bawah 2000 mitir di atas parmukaan banyu laut, nang mana bila labih maulah pisah kada babuah wan kulit buahnya tatabal. Pisang Ambon, Nangka, Tanduk, wan Badak kawa tumbuh di dataran nang baisi katinggian hingga kira-kira 1000 mitir di atas parmukaan banyu laut. [4][5]

Sabujurnya, pisang tabagus ditanam di wilayah nang banyak banyunya, yaitu baisi kadalaman banyu tanah kira-kira 50-200 santimitir di bawah parmukaan tanah. Lagit, pisang kawa ditanam di wilayah nang karang asal ada irigasi nang sadang atawa banyu dalam tanah kada labih pada 150 santimitir. Di Sumbawa wan Timor nang baisi iklim nang karing, pisang kawa tumbuh, nang mana akarnya kawa mamakai huap banyu dalam tanah wan manyimpaninya dalam batang. Di pinggir sungai Mekong di Siam, pisang Raja Siam kawa tumbuh 5-6 bulan di kaadaan nang karing maraga baisi banyu di dalam tanah nang andakannya 6-10 mitir di bawah parmukaan tanah.[4][5]

Pisang kawa tumbuh bagus bila di tanam nang curah hujannya sadang atawa banyu tanahnya ada. Curah hujan nang tabagus sagan mananam pisang yaitu 1520-3800 milimitir/tahun, nang mana baisi dua bulan karing. Sasain banyak bulan karingnya, sasain dangkal jua banyu tanah nang diparluakan.[4][5]

Tanah nang tabagus sagan mananam pisang adalah tanah nang baisi banyak unsur hara, kada hancur atawa taganang banyu, wan harus takadalam sakira banyu hujan nyaman masuk ka bawah tanah. Tanah nang dikatuji lawan tanaman pisang yaitu tanah nang mangandung kapur atawa tanah alupial nang pH-nya antara 4,5-7,5. Mun tanahnya kada bagus, tandan pisangnya tumbuh halus wan handap.[4][5]

Kandungan wan manfaat babak

Buah pisang baisi 136 kaluri di tiap 100 gramnya, nang mana kaluri ngini asalnya matan karbuhidrat nang kumpliks tingkat sadang, tagal baisi kandngan parutiin, wan lamak nang randah. Pisang jua baisi kandungan kalium, magnisium, fusfur, fulat, kalsium, tambaga, mangan, wan zat wasi nang kawa disarap lawan awak, bita karutin, tiamin, ribuflafin, niasin, priduksin, wan vitamin C.[6][7] Maraga ngitu, buah pisang rancak dipakai sagan manjaga kasihatan jantung, saraf, wan utut, salih pisang kawa mambari rasa kanyang.[8]

Salih buahnya, daunnya jua baisi zat lilin nang kawa maningkatakan salira makan wan maulah pancarnaan jadi tanyaman, nang mana zat lilin ngini talapas waktu maulah masakan, salih daunnya baisi kandungan magnisium, fusfur, kalium, kalsium, wan pulifinul nang kawa maulah awak jadi kuat. Maraga ngitu, daun pisang rancak dipakai sagan bungkusan paisan wan lainnya. [7]

Lain pada ngitu, bagian-bagain lain pada pisang nang kayak bunggul, batang, akar, kulit buah, wan lainnya, baisi macam-macam kandungan vitamin,parutiin, kalsium, lamak, tanin, serutunin, dipamin, nuripinifrin, dipamin, wan lainnya nang kawa manjaga kasihatan awak.[7]

Pisang dalam masakan babak

Salih pisang dimakan langsung, pisang rancak diulah jadi macam-macam makanan, nang kayak salé, géthuk pisang, karipik pisang, tepung pisang, atawa salai pisang. Di Lampung, banyak pisang nang diulah jadi karipik, nang mana karipik ngini ditukari wan dibariakan lawan kaluwarga wan kakawanan di rumah.[9] Di Kalimantan Silatan, banyak wadai nang mamakai pisang, misalnya roti pisang khas Banjar nang rancak dijual lawan urang di pagi hari.[10][11]

Jujuhutan babak

  1. ^ a b Kuswanto (2007). Bertanam Pisang (dalam bahasa Indonesia). Surakarta: Deriko. hlm. 1–4. 
  2. ^ Bayu, Dimas (2022-06-17). "Produksi Pisang di Indonesia Capai 8,74 Juta Ton pada 2021". Dataindonesia.id (dalam bahasa Indonesia). Diakses tanggal 2023-03-22. 
  3. ^ Arifki, Hisban Hamid; Barliana, Melisa Intan (2018). "KARAKTERISTIK DAN MANFAAT TUMBUHAN PISANG DI INDONESIA : Review Artikel". Farmaka. 16 (2): 196–203. eISSN 2716-3075. ISSN 1693-1424. 
  4. ^ a b c d e f g h i j Suryani; Supriyadi, Ahmad (2008). Pisang, Budi Daya, Pengolahan, dan Prospek Pasar (dalam bahasa Indonesia). Jakarta: Penebar Swadaya. ISBN 9789790022362. 
  5. ^ a b c d e Ardiansyah, Roely (2010-09-10). Budidaya Pisang (dalam bahasa Indonesia). Surabaya: JPBOOKS. hlm. 21–28. ISBN 9786028567008. 
  6. ^ Khomsan, Ali; Anwar, Faisal (2008-06-01). Sehat Itu Mudah (dalam bahasa Indonesia). Jakarta: Hikmah. hlm. 46–48. ISBN 9789791141963. 
  7. ^ a b c Lubis, Eva Riyanty (2021-06-04). Untung Berlimpah Budi Daya Pisang (dalam bahasa Indonesia). Jakarta: Bhuana Ilmu Populer. hlm. 26–30. ISBN 9786230405518. 
  8. ^ Lestari, Lily Arsanti; Lestari, Puspita Mardika; Utami, Fasty Arum (2018-04-17). Kandungan Zat Gizi Makanan Khas Yogyakarta (dalam bahasa Indonesia). Yogyakarta: UGM PRESS. hlm. 70. ISBN 9789794208762. 
  9. ^ Mudjajanto, Eddy Setyo; Kustiyah, Lilik (2006-01-01). Membuat Aneka Olahan Pisang: Peluang Bisnis yang Menjanjikan (dalam bahasa Indonesia). Depok: AgroMedia. hlm. 22. ISBN 9789790060043. 
  10. ^ Media, Kompas Cyber (2022-07-01). Agmasari, Silvia, ed. "Resep Roti Pisang Banjar Lembut dan Creamy, Mudah Bikinnya". KOMPAS.com (dalam bahasa Indonesia). Diakses tanggal 2023-03-22. 
  11. ^ Salmah (2022-06-14). Widodo, Hari, ed. "Maknyusnya Kue Khas Banjar di Warung Acil Imar, Ada Roti Pisang, Bingka Kentang hingga Lupis". Banjarmasinpost.co.id (dalam bahasa Indonesia). Diakses tanggal 2023-03-22.