Jangang dalam bahasa Indunisia disambat urang lawan ngaran Paku Resam atawa ngaran ilmiahnya Gleichenia linearis.[1]

Tanaman Jangang

Jangang marupakan tanaman nang kawa ditamuakan di darah hutanan Kalimantan, akar tanaman ini kawa diulah bahan baku kopiah jangang khas Kalimantan Selatan.[2] Literatur lain mamadahakan bahwa Jangang atawa Paku Resam kawa jua dtamuakan di Prupinsi Bangka Belitung.[3]

Morfologi babak

Tanaman Jangang tamasuk ka dalam janis tanaman paku-pakuan, baisian akar sarabut, batangnya cagat bacabang dua, masing-masing cabang baisian cabang lagi sabanyak dua. Wayah tanaman ini masih anum batangnya ditukupi bulu babalang hirang, imbahnya sudah diwasa batangnya baubah jadi suklat lawan parmukaan nang lincar. Daunnya bawarna hijau barasa karas lawan kaku amun dijapai, bantuk daunnya manjari atawa manyarupai jariji.[4]

Manpaat babak

Salah sabuting manpaat tanaman Jangang ialah gasan bahan baulah kupiah jangang. Kupiah ini marupakan kupiah unik nang strukturnya baluang-luang halus. Warna asli matan akar Jangang manjadi salah sabuting ciri nang khas kupiah ini. Sakira warna akar Jangang dalam sabuting kupiah rata, pangrajin biasanya marandam kupiah nang tuntung dianyam ka dalam banyu nang bacampur parutan kayu uwar sakitar 10-15 manit.[2]

Cara maulah kupiah jangang yaitu maanyam akar rapun Jangang nang kaya banang maumpati pula-pula tradisional nang kaya pula galumbang, kambang taratai atawa pula hati. Sabalum dianyam, akar Jangang nang hanyar diambil dikupas kulit luarnya, nang kawa digunaakan sabagai bahan baulah kupiah ialah lapisan kulit nang kadua atawa nang katiga. Lapisan ini balainan hasil kupiahnya, balain jua kualitas lawa haraganya.[2]

Kupiah nang diulah matan lapisan akar Jangang nang kadua labih karas, tabal, lawan luangnya ganal-ganal amun dibandingakan lawan kupiah nang diulah matan lapisan akar Jangang nang katiga atawa disambat hati jangang, haraga kupiah jangang nang diulah matan lapisan kadua ini haraganya sakitar puluhan ribu rupiah haja. Kupiah matan lapisan akar Jangang katiga tiksturnya labih lambut, rapi, luangnya rapat. Haraga kupiah Jangang nang bahannya matan lapisan akar katiga sakitar ratusan ribu rupiah.[2]

Salah sabuting dairah nang panduduknya baisian mata pancaharian matan baulah kupah jangang yaitu kampung Margasari kacamatan Candi Laras Selatan kabupatin Tapin Kalimantan Selatan, masyarakat di dairah ini biasanya manukar bahan baku barupa akar Jangang matan Palangka Raya Kalimantan Tengah atawa matan Samarinda Kalimantan Timur nang haraganya sakilu 200 ribu rupiah.[5]

Wayahini kupiah Jangang mulai takapinggirakan sababnya basaing lawan kupiah mudil-mudil hanyar nang kaya kupiah hirang atawa kupiah nang babalang macam-macam, haraga bahan baku jangang jua manjadi salah satu nang mampangaruhi manurunnya parmintaan masyarakat, balum lagi ada anggapan bahwa kupiah jangang kada talalu kuat sababnya baasal matan akar tanaman nang dianyam.[6]

Catatan Batis babak

  1. ^ Yulianor, Ahmad (2019-10-18). Inventarisasi jenis tumbuhan paku-pakuan (pteridophyta) area bekas tambang batu bara PT AKT Kelurahan Muara Tuhup Kecamatan Laung Tuhup Kabupaten Murung Raya (Tesis) (dalam bahasa Inggris). IAIN Palangka Raya. 
  2. ^ a b c d "Kopiah Jangang, Peci Tradisonal Bernilai Seni Tinggi Khas Kalimantan Selatan". Banjarmasinpost.co.id (dalam bahasa Indonesia). Diakses tanggal 2023-03-09. 
  3. ^ Bagastira, Yusuf Tegar; Harjani, Centaury (2022-01-22). "Pengembangan Anyaman Serat Resam Menjadi Wadah Simpan Bumbu Dapur". SERENADE : Seminar on Research and Innovation of Art and Design (dalam bahasa Inggris). 1: 68–75. doi:10.21460/serenade.v1i1.15. ISSN 2828-0091. 
  4. ^ Audiana, Ana; Astiani, Dwi (2020-03-04). "KEANEKARAGAMAN JENIS TUMBUHAN PAKU-PAKUAN (PTERIDOPHYTA) DI LAHAN GAMBUT TERBUKA DI DESA SARANG BURUNG KOLAM KECAMATAN JAWAI KABUPATEN SAMBAS". JURNAL HUTAN LESTARI (dalam bahasa Inggris). 8 (2). doi:10.26418/jhl.v8i2.39787. ISSN 2776-1754. 
  5. ^ Aulia, Sri Rahmi Damayanti; Purnamasari, S.; Kurniaty; Rozak, Purnama (2023-01-31). "Analysis of the Role of the Creative Economy in Increasing the Income of Jangang Woven Craftsmen From an Islamic Economic Perspective (Study on Jangang Woven Crafts in Margasari, Candi Laras Selatan District, Tapin Regency)". Indonesian Journal of Banking and Financial Technology (dalam bahasa Inggris). 1 (1): 111–122. doi:10.55927/fintech.v1i1.2784. ISSN 2985-5551. 
  6. ^ Wafi, Muhammad (2021). "TERMARGINALKANNYA ANYAMAN KOPIAH JANGANG DALAM KONTEKS SEJARAH DI ERA GLOBALISASI". doi:10.13140/RG.2.2.14122.75202.