Kayu Putih atawa baisian ngaran latin Melaleuca Leucadendron Linn adalah baasal matan suku jambu-jambuan (Myrtaceae) nang dimanfaatakan gasan minyak kayu putih (cajuput oil). Ngarannya diambil matan warna batangnya nang asalnya putih.[1] Spesies Melaleuca atawa kayu putih ngini tamasuk ka dalam suku Myrtaceae nang asalnya matan Australia imbahnya manyabar ka wilayah Asia bagian selatan tamasuk Indunisia. [2]

?Kayu putih

Klasifikasi ilmiah
Karajaan: Plantae
Divisi: Magnoliophyta
Kelas: Magnoliopsida
Ordo: Myrtales
Famili: Myrtaceae
Genus: Melaleuca
Spesies: M. leucadendra
Nama binomial
Melaleuca Leucadendra
(L.) L.

Tanaman ngini baisi ngaran balain di dairah nang balain jua, cuntuhnya di Jawa Barat dingarani lawan Gelam (Sunda), Gelam (Jawa Tengah), Ghelam (Madura), di Kalimantan disambat Calam, Baru Galang (Ujung Pandang), Waru Galang (Bugis), Elan (Pulau Buru), wan Ngelak (Pulau Roti). [3]

Tanaman kayu putih ngini kawa dimanfaatakan gasan ubat, parak samunyaan bagiannya kawa diulah (kulit, batang, daun, ranting lawan buah). Cuntuhnya, daunnya kawa diulah sawagai inhalasia atawa dalam pangubatan radang salaput landir hidung, kulit bananah, sawagai pangusir nyamuk, wan maringanakan panyakit asam urat.[4]

Morfologi babak

Tanaman kayu putih ngini baisi puhun, daun, kambang, buah, lawan akar. Puhun tanaman ngini baisi tinggi 22 sampai 40 meter lawan diameter labih 1,5 meter. Lain pada ngitu, bantuk puhunnya lawan struktur batang nang bakayu, bulat, kulit nyaman takalupas, bacabang, lawan bawarna kacuklatan.[5]

Daun matan tanaman ngini baisi bantuk daun nang sabuting, lanset lawan hujung pangkal daunnya runcing, higa rata lawan parmukaannya babulu, partulangan daun sajajar, wan bawarna hijau.[5]

Bantuk kambang tanaman kayu putih ngini bajanis majemuk, babantuk bulir, baisi panjang sakitar 7 sampai 7,5 cm, baisi banyak banang sari, tangkai sarinya bawarna putih, kapala sarinya bawarna kuning, baisi jumlah putik sabuting, kambang tanaman ngini bawarna putih, mahkutanya bajumlah 5 halai lawan bawarna putih.[5]

Tanaman ngini baisi bantuk buah nang kutak, baruang tiga lawan tiap ruang tadapat banyak bigi, nangmana bantuk biginya halus lawan jua bawarna cuklat. Salihan, janis akar tanaman ngini baisi akar nang bajanis akar tunggang wan bawarna putih.[5]

Habitat babak

Spesies Melaleuca nang tamasuk ka dalam suku Myrtaceae ngini asalnya matan Australia, manyabar ka wilayah Asia bagian selatan tamasuk Indunisia. [2] Tanaman ngini tarsabar di Tasmania (Australia), Indunisia, Papua Nugini, Amerika tropis, lawan Asia selatan di hutan tarbuka, tanah hutan atawa sabat lawan aliran banyu lawan tepi baruh. Tanaman ngini sacara luas tarsabar  di wilayah utara wan timur utara Australia, wilayah selatan pantai New Guinea, lawan di bagian wilayah timur Indunisia.[6]

Di Indunisia, tanaman kayu putih tumbuh di parkabunan wan hutan alam. Tanaman ngini ditamuakan biasanya di pulau Jawa, Molukas, Nusa Tenggara Timur, wan jua di Pulau Sulawesi. Kayu putih pada pamulaannya ditanam di dairah Ponorogo Jawa wan imbahnya tarsabar ka Gunung Kidul di Yogyakartata wan dairah lain kaya Gundih wan Surakarta di Jawa Tengah, Mojokerto wan Majalengka di Jawa Timur, lawan Cikampek, Majalengka, wan Indramayu di daerah Jawa Barat. [2]

Kayu putih banyak tumbuh di hutan baruh gambut di Kalimantan Tengah wan Kalimantan Selatan. Tumbuhan ngini tumbuh baik tarutama di Indunisia bagian timur wan Australia bagian utara, namun damikian kawa jua diusahakan di dairah-dairah lain nang baisi musim kamarau nang jalas. Kayu putih kawa tumbuh di tanah tandus, tahan panas, wan kawa batunas lagi imbah tarjadi kasalukutan. Tanaman ngini kawa ditamuakan matan dataran randah sampai 400 mitir dpl., kawa tumbuh di parak pantai di balakang hutan bakau, di tanah baruh atawa mambantuk hutan halus di tanah karing sampai basah. [7]

Kagunaan babak

Kayu putih baisi manpaat gasan ubat-ubatan tradisiunal Aborigin. Daun lawan kulit matan M. argentea wan lain-lain kaya M. cajuputi lawan M. leucadendron dipakai sacara medis sawagai ubat batuk wan salismaan, sakit wan nyari, luka, kurap, muntah wan bahiraan, nang mana panggunaannya dipakai sacara langsung imbah dihancurakan atawa dibanam (ubat bibas) lawan cara mahirup baunya atawa sawagai ubat gusuk atawa gasan diminum imbah marandam daun wan kulit bagian dalamnya nang handak digunaakan lawan banyu wan pamanasan.[8]

Pruduk lain nang cukup putinsial adalah kayu gasan konstruksi atawa karajinan. Kayu putih kawa dimanfaatakan gasan karajinan karena jaringan kayunya baisi tingkat kapadatan nang malaran (kompak), kuat, warna habang anum marata lawan tikstur kayu nang malaran lamah. Pamanfaatan lainnya nang suah digawi adalah mamanfaatakan bagian kulit batang gasan parpak atawa sambungan kayu dalam pambuatan jukung wan kalutuk.[9]

Kayu putih sudah banyak dipakai ulih masyarakat sawagai carucuk (tihang pundasi dalam tanah) salawas labih matan 30 tahun. Lain pada ngitu, kayu putih kawa dipakai gasan bahan baku industri pupl, bahan baku harang, wan bahan baku pambuatan briket harang. Sadangkan kulitnya kawa dimanfaatakan gasan maulah papan samin wan papan partikal. [7]

Budidaya Kayu Putih babak

Di Indunisia, tanaman kayu putih marupakan sabuting tanaman panghasil minyak atsiri nang panting gasan industri minyak atsiri di Indunisia. Tanaman kayu putih marupakan sabuting tanaman panghasil pruduk hasil hutan lain kayu nang baisi pruspik malaran baik gasan dikambangakan. Putensi tanaman kayu putih di Indunisia cukup ganal matan dairah Maluku, Nusa Tenggara Timur, Sulawesi Tenggara, Bali wan Papua nang barupa hutan alam kayu putih. Sadangkan nang bagana di Jawa Timur, Jawa Tengah wan Jawa Barat barupa hutan tanaman kayu putih.[10]

Di Pulau Jawa ngitu jua kayu putih baisi putensi nang malaran ganal gasan dikambangakan, diliat matan adanya pabrik-pabrik pangulahan daun kayu putih ampun Perum Perhutani nang malaran banyak di wilayah Jawa Barat, Jawa Tengah wan Jawa Timur. Pruduk utama nang dihasilakan matan tanaman kayu putih ngini adalah minyak kayu putih nang di parulih matan hasil panyulingan daun kayu putih. Pabrik kayu putih di Pulau Jawa baisi muatan tarpasang pabrik sabanyak 53.760 tun par tahun gasan daun kayu putih wan tutal pruduksi tahunan minyak kayu putih nang dihasilakan di Pulau Jawa sabanyak 300 tun. [11]

Minyak kayu putih marupakan sabuting janis minyak atsiri nang banyak dipakai gasan bahan bamacam pruduk kasihatan atawa farmasi sahingga minyak kayu putih manjadi pruduk nang banyak dicari. Kaparluan minyak kayu putih wayah ini magin maningkat lawan magin barkambangnya variasi ulih pamanpaatan minyak kayu putih. Suplai tahunan minyak kayu putih nang diparluakan Indunisia sabanyak 1500 tun sadangkan Indunisia sorang kawanya manyuplai sabanyak 400 tun lawan kakurangannya dihibaki lawan impor minyak ekaliptus matan Nagara Cina.[12]

Daptar Jujuhutan babak

  1. ^ Crawfurd, John (2017). Sejara Kepulauan Nusantara: Kajian Budaya, Agama, Politik, Hukum dan Ekonomi. 1. Diterjemahkan oleh Zara, Muhammad Yuanda. Yogyakarta: Penerbit Ombak. hlm. 365. ISBN 9786022584698. 
  2. ^ a b c Pujiarti, Rini; Ohtani, Yoshito; Ichiura, Hideaki (2011-10). "Physicochemical properties and chemical compositions of Melaleuca leucadendron leaf oils taken from the plantations in Java, Indonesia". Journal of Wood Science. 57 (5): 446–451. doi:10.1007/s10086-011-1183-0. ISSN 1435-0211. 
  3. ^ Thomas, A. N. S. (1992). Tanaman Obat Tradisional. Yogyakarta: Kanisius. hlm. 56–58. 
  4. ^ Pino, Jorge A.; Regalado, Erik L.; Rodríguez, José L.; Fernández, Miguel D. (2010-09-16). "Phytochemical Analysis and in vitro Free-Radical-Scavenging Activities of the Essential Oils from Leaf and Fruit of Melaleuca leucadendra L". Chemistry & Biodiversity. 7 (9): 2281–2288. doi:10.1002/cbdv.200900162. ISSN 1612-1872. 
  5. ^ a b c d Sugati., Syamsuhidayat, Sri (2000-). Inventaris tanaman obat Indonesia. Departemen Kesehatan RI, Badan Penelitian dan Pengembangan Kesehatan. OCLC 123683125. 
  6. ^ Barbosa, LCA; Cleber, JS; Robson, RT; Renata, MSAM; Antonio, LP (2013). "Chemistry and biological activities of essensial oil from Melaleuca L. spesies". Agriculturae Conspectus Scientificus. 78 (1): 11–23. 
  7. ^ a b Supriyati, Wahyu; Prayitno, Tibertius Agus; Sumardi, Sumardi; Marsoem, Sri Nugroho (2015-03-31). "KEARIFAN LOKAL PENGGUNAAN KAYU GELAM DALAM TANAH RAWA GAMBUT DI KALIMANTAN TENGAH (Local Wisdom of Utilization of Gelam Wood on Peatswamp Land of Central Kalimantan)". Jurnal Manusia dan Lingkungan. 22 (1): 94. doi:10.22146/jml.18729. ISSN 2460-5727. 
  8. ^ C., Brophy, Joseph J. Craven, Lyndley A. Doran, John (2013). Melaleucas : their botany, essential oils and uses. Australian Centre for International Agricultural Research. ISBN 978-1-922137-51-7. OCLC 868512715. 
  9. ^ Purwanto, Muhammad Taufik Joko (2021). "Keragaman Hayati Spesies Kayu Putih". Dinas Lingkungan Hidup dan Kehutanan Daerah Istimewa Yogyakarta. Diarsipkan dari versi asli tanggal 2023-03-21. Diakses tanggal 8 Maret 2023. 
  10. ^ Marsono, MULYADI, Tri Prof.Dr.Ir. H. Djoko (2005). Studi pengelolaan hutan kayuputih (Melaleuca leucadendron Linn.) berbasis ekosistem di BDH Karangmojo, Gunungkidul, Yogyakarta, Tri Mulyadi. [Yogyakarta] : Universitas Gadjah Mada. OCLC 857165363. 
  11. ^ Susanto, Mudji; Rimbawanto, Anto; Prastyono, Prastyono; Khomsah Kartikawati, Noor (2008-09-30). "PENINGKATAN GENETIK PADA PEMULIAAN Melaleuca cajuputi subsp. cajuputi". JURNAL PEMULIAAN TANAMAN HUTAN. 2 (2): 231–241. doi:10.20886/jpth.2008.2.2.231-241. ISSN 1693-7147. 
  12. ^ Rimbawanto, A; Susanto, M (2004). "Pemuliaan Melaleuca cajuputi subsp cajuputi untuk Pengembangan Industri Minyak Kayu Putih Indonesia". Prosiding Ekspose Hasil Litbang Bioteknologi dan Pemuliaan Tanaman Hutan. Yogyakarta: Pusat Penelitian dan Pengembangan Bioteknologi dan Pemuliaan Tanaman Hutan: 83–92.