Muhammad bin Yahya

Habib Muhammad bin Yahya (basa Arab: محمّد بن يحيى; alih aksara: 'Muḥammad bin Yahyā;' ngaran langkap: basa Arab: سيد محمّد بن علي بن حسن بن طه بن يحيى العلوي; alih aksara: 'Sayyid Muḥammad bin ‘Alī bin Ḥasan bin Ṭāhā bin Yaḥyā al-‘Alawī'); 1844 M/1260 H[1] - 17 Pibuari 1947 M/26 Rabiul awal 1366 H)[2] atawa nang lebih dipinandui lawan galar Pangeran Noto Igomo adalah saurang ulama Indunisia kalahiran Hadramaut nang manjadi mufti Kasultanan Kutai Kartanegara ing Martadipura pada wayah kakuasaan Sultan Aji Muhammad Alimuddin (1899-1910).[3] Noto Igomo adalah galar nang diunjuki ulih Sultan Aji Muhammad Alimuddin, galar tasabut adalah galar pancauannya nang diunjuki pihak kasultanan lantaran jasa-jasanya dalam maurak agama Islam.[4]

Muhammad bin Yahya
Pangeran Noto Igomo
LahirMuhammad
1844 M
Hadramaut, Arab Selatan (wayahini Yaman)
Maninggal17 Pibuari 1947
Tenggarong, Kutai Kartanegara
Wadah pa'istirahatanMakam Kelambu Kuning
Ngaran sambatanHabib Tenggarong
GawianUlama, mufti
Wadah bagawiKasultanan Kutai Kartanegara ing Martadipura
Dipinandu margaMufti Kasultanan Kutai
GalarHabib, Raden Syarif Penghulu, Pangeran Noto Igomo
AgamaIslam
PasanganAji Aisyah gelar Aji Raden Resminingpuri
KuitanAli bin Yahya (abah)
Syarifah binti Thahir (mama')
BubuhanAji Muhammad Parikesit (ading ipar)

Biugrapi babak

Kahidupan awal babak

Habib Muhammad bin Yahya ranak pada tahun 1260 Hijriyah (1844 Masehi) di Al-Masilah, sabuah desa halus di Hadramaut. Muhammad baasal matan kaluarga Alawiyyin bamarga Aal bin Yahya, abahnya ngarannya Sayyid Ali bin Hasan bin Thaha bin Yahya (w. 1875),[1] pahadangan mama'nya marupakan saurang Syarifah matan kaluarga bin Thahir.[5] Abah matan kainya, Habib Thaha bin Muhammad bin Yahya marupakan laluhurnya nang panambaian babuat di Nusantara. Inya panambaian babuat di Indunisia malimpati Pulau Pinang, Malaysia. Wayah di Pulau Pinang, inya badapat lawan Sultan Hamengkubuwana II (1750-1828) nang diasingakan Belanda, nang kamudian manjadi murid sakakali mintuhanya.[3]

Hijrah di Indonesia babak

Ihwal nang malatarbalakangi hijrahnya Habib Muhammad bin Yahya di Indonesia halian gasan bakunjung ding sanaknya di Batavia (wayahini Jakarta) wan Ambon nang labih dahulu hijrah, jua gasan badagang wan badakwah. Jalur pajalanannya matan Masilah, Hadramaut manuju Indunisia ada dua macam, panambaian, matan Masilah-Tarim-Aden-Batavia-Surabaya-Ambon-Tenggarong; kadua, matan Masilah-Tarim-Aden-Batavia-Surabaya-Ambon-Surabaya-Tenggarong.[1]

Dalam pajalanannya matan Masilah di Indonesia, Habib Muhammad malimpati Aden malalui Tarim. Di Tarim, inya manginap di sabuah rumah nang ampunnya taimpa haritan Hansen (kusta). Lawan izin Allah, nang ampunnya rumah nang taimpa harita kusta tasabut diubati ulihnya wan ampih. Sabagai rasa syukur, nang amunnya rumah kamudian manikahakan kamanakannya awan Habib Muhammad. Imbah batahan di Tarim babarapa bahanja, Habib Muhammad kamudian malanjutakan pajalanan di Aden inggan hampay di Batavia.[1]

Di Batavia, inya bakunjung awan amangnya matan pihak mama', Habib Abu Bakar Bin Thahir. Imbah malanjutakan pajalanan di Surabaya, di Boto Putih inya balajar agama lawan Habib Syekh Bafaqih. Halian itu, inya jua badapat dingsanaknya nang ngarannya Habib Abdullah bin Ali bin Abdurrahman bin Thahir nang baisi di Ambon.[1]

Habib Muhammad bin Yahya datang di Tenggarong pada tahun 1877.[6] Di Tenggarong, inya kawin lawan kakanakan binian Sultan Aji Muhammad Alimuddin (Sultan Kutai ke-19) nang ngarannya Aji Aisyah gelar Aji Raden Resminingpuri.[7]

Mufti Kasultanan Kutai babak

 
Habib Ali bin Abdullah al-Habsyi Barabai (kiwa) wan Habib Muhammad bin Yahya Tenggarong (kanan).

Sultan Aji Muhammad Alimuddin maunjuk jabatan penghulu wan mufti kasultanan nang baisi kagancangan hibak gasan maurus barataan pamasalahan kasultanan nang takait lawan kaagamaan lawan Habib Muhammad bin Yahya.[5] Inya jua baulih galar kahurmatan matan Sultan lawan galar "Raden Syarif Penghulu", kamudian galar tasebut dilanjutakan lawan galar "Pangeran Noto Igomo". Salawas mamangku jabatan tasabut, Pangeran Noto Igomo maajarkan agama Islam kaya hukum-hukum syariat atawa tasawuf lawan bubuhan Tenggarong wan antangannya.[5]

Lawan para ulama, inya masurung akselerasi dakwah Islam di Kalimantan. Salah satu kawan badakwah nang mahambin "jihad"-nya tasabut adalah Habib Alwi bin Abdullah al-Habsy, saurang Kapten Arab di Barabai, Hulu Sungai Tengah, Kalimantan Selatan. Kaduanya adalah kawan parak salawas baada di Hadramaut wan dibapadati lagi di tanah Kalimantan.[5]

Di higa maurus wan maajarakan agama, inya jua mahawasi masalah kasajahteraan rakyat lawan cara mambawai bubuhan maulah pakabunan. Lawan bubuhannya, inya kamudian maingkal pakabunan nyiur di Sangkulirang, Kutai Timur; pakabunan paikat di Sandaran, Kutai Timur; wan pakabunan gatah di Bukit Jering, Muara Kaman, Kutai Kartanegara.[2]

Kahidupan pribadi babak

Salawas hidupnya, Habib Muhammad bin Yahya kawin lawan ampat urang binian. Panampaian, inya kawin di Tarim wayah bajalanan matan Hadramaut ke Aden malimpati Tarim,[1] matan pakawinanan tasabut inya kada baisi kakanakan. Kadua, wayah bajalanan matan Batavia ke Surabaya inya kawin lawan saurang binian anum matan Surabaya nang maunjukinya kakanakan binian ngarannya Syarifah Fatimah. Katila, inya kawin di Ambon wayah bajalanan matan Surabaya ke Ambon gasan badapan dingsanaknya, Habib Abdullah bin Ali bin Abdurrahman bin Thahir, matan pakawinan tasabut inya baisi kakanakan lakian ngarannya Sayyid Ali. Kaampat, inya kawin di Tenggarong lawan Aji Aisyah galar Aji Raden Resminingpuri, kakanakan binian Aji Muhammad Alimuddin (Sultan Kutai ke-19) wan kakak Aji Muhammad Parikesit (Sultan Kutai ke-20). Matan pakawinannya lawan Aji Aisyah, inya diunjuki 9 urang kakanakan, 6 urang kakanakan lakian (Sayid Ahmad, Sayid Umar, Sayid Ali, Sayid Barri, Sayid Abdul Maula, dan Sayid Husein) wan 3 urang kakanakan binian (Syarifah Sehhah, Syarifah Nur, dan Syarifah Fatimah).[8] Lantaran pakawinannya lawan bangsawan Kutai, para kakanakannnya kamudian diunjuki galar Aji Sayid gasab lakian wan Aji Syarifah gasan binian.[9] Aji Raden Sayid Fadly, saurang aktur Indunisia matan Samarinda marupakan salah saurang kakanakannya.

Maninggal babak

 
Kawasan pamakaman Sultan Aji Muhammad Alimuddin wan Pangeran Noto Igomo di Makam Kelambu Kuning.

Pada tanggal 26 Rabiul Awal tahun 1366 Hijriyah atawa babayanya lawan 17 Pibruari 1947 Masehi, Habib Muhammad bin Yahya galar Raden Syarif Pangeran Noto Igomo maninggal. Janakahnya dimakamakan di kawasan Makam kelambu kuning, Melayu, Tenggarong, Kutai Kartanegara, Kalimantan Timur. Paristirahatan tarakhirnya tasabut baparakan lawan makam bini wan mituhanya, Sultan Aji Muhammad Alimuddin.[2][5] Wayahini, Kawasan pamakaman Sultan Aji Muhammad Alimuddin wan Pangeran Noto Igomo imbah dijadikan sabagai bangunan cagar budaya ulih pamarintah Kabupaten Kutai Kartanegara.[10]

Haul atawa paringatan hari maninggalnya aci diparingati tiap tahunnya di Masigit Jami' Hasanuddin, Tenggarong. Haul Pangeran Noto Igomo rancak disakakalikan lawan haul Sultan Aji Muhammad Sulaiman, Sultan Kutai ke-18.[7][11]

Rujukan babak

Catatan batis babak

Daptar pustaka babak