Hak asasi manusia: Pabidaan ralatan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Kadada kasimpulan babakan
Baris 26:
Gagasan Locke manganai hak kodrati hagan panambayannya diejawantahkan sacara hukum di [[Amirika Serikat]]. [[Deklarasi Hak-Hak Virginia]] nang dikaluarakan pas tanggal 12 Juni 1776 dianggap sabagai piagam hak panambayan nang sajalan lawan kunsip modern; dukumin nang ngitu kada hanya maakaui bahwa sabarataan manusia ngitu satara, bibas, wan baisi hak-hak nang barikit lawan diri buhannya surang, tagal jua maandak daptar hak-hak nang dilindungi, nangkaya hak hagan mamparulih [[prusis hukum nang samastinya]] wan [[kabibasan baekspresi]].{{sfn|Bates|2010|p=21-22}} Imbah ngitu, [[Deklarasi Kemerdekaan Amirika Serikat]] nang dikumandangakan pas tanggal 4 Juli 1776 baisi preambul nang sangat tersohor:
{{cquote2|Kami maanggap kabujuran-kabujuran ngini tabukti surang, bahwa sabarataan manusia diciptakan sama, bahwa buhannya dianugarahi ulih Pancipta buhannya hak-hak tartantu nang kada kawa dipungkiri, di antarany hidup, kabibasan, wan manyasah kabahagiaan. Bahwa hagan maamanakan hak-hak ngini, Pamarintahan dilambagakan di antara manusia, kakuasaan buhannya didapat matan parsatujuan buhannya nang diparintah; bahwa pabila haja saban bantuk pamarintahan mahalangi tujuan ngini, maka hak rakyat hagan maubah atawa mambubarakannya (...).{{sfn|Deklarasi Kemerdekaan Amerika Serikat|1776}}}}
PasLawan tahun nang sama, haratan [[Revolusi Prancis]] tangah bargalora, [[Deklarasi Hak Asasi Manusia wan Warga Negara]] dimaklumakan ulih [[Majelis Nasional Prancis]] pas tanggal 26 Agustus 1789.{{sfn|Bates|2010|p=22}} Deklarasi ngini turut managasakan bahwa manusia baisi hak nang alamiah wan kada kawa dicabut.{{sfn|Tomuschat|2008|p=14}} Imbah ngitu, di negara nang sama, cungul jua [[Deklarasi Hak Asasi Manusia wan Warga Negara 1793]] wan [[Konstitusi Tahun III|Deklarasi Hak-Hak wan Kewajiban-Kewajiban Manusia wan Warga Negara]] 1795. Di Amirika Serikat, hak asasi turut diakui di tingkat nagara bagian, nangkaya di [[New York (negara bagian)|New York]] pas tahun 1777 wan [[Massachusetts]] pas tahun 1780, sarta di tingkat federal dalam bantuk [[Deklarasi Hak-Hak]] tahun 1791 nang marupakan sapuluh amendemen panambayan tarhadap [[Konstitusi Amirika Serikat]].{{sfn|Brems|2001|p=17}}
 
Deklarasi-deklarasi ngini pas praktiknya kada baisi cakupan nang mandunia (barataan). Haratan Abada Pancarahan, "manusia" dianggap sabagai lakian nang kawa malindungi dirinya surang, sahingga budak kulit hirang, babinian, kakanakan, wan bahkan [[hamba tani]] kada tamasuk ka dalam cakupan. Banyak matan bubuhan parumus Deklarasi Hak-Hak di Amirika Serikat nang manarima institusi [[parbudakan]] wan maanggap binian kada layak hagan talibat dalam urusan pulitik.{{sfn|Brems|2001|p=18}} Di Prancis, walaupun bubuhan parumus Deklarasi Hak Asasi Manuia wan Warga Negara tahun 1789 kada mambatasi cakupannya lawan urang Parancis haja, usulan "[[Deklarasi Hak Asasi Wanita wan Warga Negara Babinian]]" nang dicatusakan ulih [[Olympe de Gouges]] pas tahun 1791 kada digubris.{{sfn|Brems|2001|p=18}} Haratan zaman nangitu, babinian jua dianggap baisi kodrat irasional, sahingga [[Konvensi Nasional Prancis]] manyambat pas tahun 1793 bahwa kakanakan, babinian, urang gila, wan tahanan kada akan dianggap sebagai warga negara (hagan tahanan, sampai inya direhabilitasi).{{sfn|Brems|2001|p=19}} Walaupun bagitu, dukumin-dukumin ngini tatap barhasil maubah gagasan Locke wan filsuf-filsuf pancarahan lainnya manjadi hukum positif. Selain ngitu, deklarasi-deklarasi ngini jua manjadi terobosan sabab mampu mambatasi kekuasaan negara lawan babagai cara, tarmasuk lawan malindungi hak-hak individu. Tatanan konstitusi semacam ngini imbahnya manyabar ka negara-negara lain, nangkaya [[Republik Batavia|Belanda]] pas tahun 1798, [[Konstitusi Spanyol 1812|Spanyol]] pas tahun 1812, [[Belgia]] pas tahun 1831, [[Liberia]] pas tahun 1847, [[Kerajaan Sardinia-Piemonte|Sardinia]] pas tahun 1848, dan [[Prusia]] pas tahun 1850.{{sfn|Bates|2010|p=25}}
 
== Bahan acuan ==