Sapat atawa kratom atawa ketum atawa Mitragyna speciosa Korth adalah tanaman trupis matan pamili Rubiaceae nang asalnya matan Asia Tenggara (Thailand, Indunisia, Malaysia, Myanmar, Pilipina) wan Papua Nugini.[3]

Sapat
Mitragyna speciosa Edit nilai pada Wikidata
Status konservasi (id) Terjemahkan
Citakan:Infotaula d'ésser viu/Conservació
Taksunumi
DivisiTracheophyta
SubdivisiSpermatophytes
KladAngiospermae
Kladmesangiosperms
Kladeudicots
Kladcore eudicots
Kladasterids
Kladlamiids
OrdoGentianales
FamiliRubiaceae
GenusMitragyna
SpesiesMitragyna speciosa Edit nilai pada Wikidata
Haviland Edit nilai pada Wikidata
Tata ngaran
Sinonim takson (id) Terjemahkan
  • Nauclea korthalsii Steud. nom. inval.
  • Nauclea luzoniensis Blanco
  • Nauclea speciosa (Korth.) Miq.
  • Stephegyne speciosa Korth.[1]
Ubah data ini di Wikidata

Ngaran lukal gasan tanaman ngini banyak sambatannya, di Malaysia dingarani ‘ketum’ atawa ‘kutuk’, di Thailand dingarani ‘kratom’ atawa ‘kadam’. Amun di Indunisia, panyambatan tanaman ngini lain-lain di sapalihan dairah, di Kalimantan Barat, tanaman ngini dingarani ‘purik’ atawa ‘ketum’, di Kalimantan Timur dingarani ‘kedamba/kedemba’, wan ‘kayu sapat/sepat’ amun di Kalimantan Tengah wan Kalimantan Selatan.[4] [5]Sapat baisi 3 (talu) varietas lawan ada 20 (dua puluh) macam nang tasebar di Asia Tenggara, diantaranya Indunisia, Malaysia, Thailand, Pilipina, wan Myanmar, tagal sapat ada jua nang dibudidayaakan di nagara lain. Pupulasi nang pangganalnya matan tanaman ngini ada di Indunisia, pasnya ada di Pulau Kalimantan, Sumatera, wan Papua.[6]

Sapat patuh disambat wan ngaran “Daun Surga Matan Kalimantan”. Masarakat Kalimantan manggelari sambatan ngini maraga hasiat daun sapat nang dipakai gasan tatamba tradisiunal.[7] Daun sapat diparcaya kawa maningkatakan katahanan awak, manambah kakuatan, maampihi satris, manambah napsu makan, wan maningkatakan gairah siksual.[5] Daun sapat diparcaya jua gasan tatamba alaminya baheraan, rimatik, asam urat, batukan, awak panas, bacacingan, malaria, panyakit gula, darah tinggi, disintri, sakit kapala, satruk, kulistarol, wan gasan maampihi luka.[8]

Pieter Willem Korthal, ahli butanis matan Walanda (1807- 1892) maumumakan adanya macam tumbuhan hanyar nang dingarani Mitragyna speciosa, sakaligus mausulakan marga hanyar bangaran Mitragyna. Tagal, usulan ngitu kada dilangkapi lawan diskripsi butani nang diparluakan sasuai International Code of Botanical Nomenclatur, jadinya usulannya kada kawa diasi. Ada sapalihan ahli nang mambari mangarani ulang jadi Nauclea korthalsii, N. luzoniensis, wan N. speciosa. Haviland di Tribus Naucleeae, mambulikakan tumbuhan ngitu ka marga Mitragyna, jadinya tumbuhan ngini wahini dingarani Mitragyna speciosa (Korth.) Havil.[9]

Mitragyna speciosa (Korth.) Havil tamasuk ka sabuting spesies matan suku Rubiaceae nang asalnya matan dairah trupis, hususnya di Asia Tenggara. Klasipikasi taksunumi gasan Mitragyna speciosa ujar Global Biodiversity Information Facility (GBIF) diuraiakan nang kaya ini:

Karajaan: Plantae

Filum: Tracheophyta

Kalas: Magnoliopsida

Bangsa: Gentianales

Suku: Rubiaceae

Marga: Mitragyna Korth.

Janis: Mitragyna speciosa (Korth.) Havil


Sinonim:

Nauclea korthalsii Steud.

Nauclea korthalsii infrasubsp. Publ

Nauclea luzoniensis Blanco

Nauclea speciosa (Korth.) Miq

Stephegyne speciosa Korth.


Sapat wahini lagi rami-raminya dipandirakan maraga adanya masalah dampak ka kasihatan, susial, ikunumi, wan ikulugi. Huwalan maraga tanaman ngini ada nang bapandapat kawa maningkatakan jumlah urang nang mamakai sapat wan batambah ganalnya nilai pardagangan dunia, tagal pandapat lain asa gair lawan akibat kada baiknya amun mamakai sapat, maraga ditamuakannya kasus gangguan kasihatan. Amun ditaliti matan bidang murpulugi, sapat ngitu tanaman puhun nang baisi batang kujur wan kulit batang nang bawarna habu kacuklatan.[10] Warna tulang wan urat daun jadi sabuting paramitir pambidanya, maraga ada dua macam warna, hijau wan cuklat kahabangan.[11] Sapat tumbuh subur di dairah parak aliran sungai di tanah alluvial nang banyak bahan urganiknya. Sapat kada sama lawan tanaman banyu, tagal sapat baisi kamampuan batahan hidup amun kundisi lahannya sawaktu-waktu tacalap banyu. Di Kapuas Hulu, sapat banyak ditanam masarakat di palataran rumah, tagal gasan budidaya nang labih ganal, sapat biasanya ditanam di kabun wan di lahan parak sungai.[12]

Ciri Tanaman babak

Habitus tanaman ngini puhunnya bakayu satinggi 10-30 mitir, biasanya tumbuh manyaurangan atawa parak lawan tanaman nang sajanisan. Pas anum, batangnya kujur lawan kulit batang habu kahijauan, amun sudah tuha jadi habu kacuklatan. Tikstur bagian atas batang (epidermis) pas anum labih mulus amun dibanding pas tuha nang labih kasar wan baisi banyak pustular lentisel (pustular lenticels). Di sabuting batang anum ada 10-12 daun nang bapasangan, inya tumbuh bahadapan wan basilangan. Sapasang daun nang tumbuh diumpati lawan dua daun wadah basandar antara tangkai daun (interpetiolar stipule), daun gasan jadi sandaran (stipule) ada di atas baparakan atawa sadikit di atas dua tangkai daun (petiole). Hujung batang puhun ada kambang wan buah nang tumbuh di bagian katiak daun (axil) di antara sapalihan daun.[11]

Daun sapat bawujud elips sampai bulat hintalu (ovate), baukuran 10-20 x 7-12 cm, baisi tulang daun sakundir nang jumlahnya pasti 12-17 pasang. Warna daun hijau wan maarah ka warna nang labih anum wan kuntras dibandingakan warna hijau tanaman lain disakitarannya. Tikstur daun kaya kartas lawan hujung daun nang lancip wan pangkal daun bulat atawa nang kaya hati (sub cordate). Bagian atas daun kada barambut, tagal bagian bawahnya, nang labih pasnya di bagian tulang daun utama wan urat daun lateral ada sadikit barambut. Biasanya warna tulang wan urat daun bawarna cuklat pucat atawa cuklat kahabangan, tagal ada jua sapalihan macam sapat nang tulang wan urat daunnya bawarna hijau. Daun nang jadi sandaran bawujud nang kaya tumbak (lanceolatus) wan panjangnya 2-4 cm, barambut sadikit wan baisi 9 urat daun.[11]

 
Daun sapat lawan kambangnya

Cagar kambang biasanya tasusun bakalumpuk matan talu kambang, sabuting kambang baisi tangkai kambang nang labih handap dibandingakan lawan dua lainnya, biasanya kambangnya ngini dilangkapi lawan braktea. Diamitir kambang biasanya 1,5-2,5 cm lawan braktea barambut pucat, wan panjang 4-6 mm. Bonggol kambangnya barambut labat. Sepal atawa kalik (bagian nang malindungi kambang pas masih kuncup) baisi panjang sakitar 2 mm wan ada 5 lobus. Kalupak kambangnya nang kaya curung bawarna kuning, wan bagian luarnya mulus, badiamitir 3,5-5 mm lawan panjang 2,5-3 mm wan tagulung (revolute), dikalilingi rambut di bagian dalam kalupak. Lima buting banang sari jadi satu lawan masing-masing halai kalupak, bahadapan lawan kapala sari nang kaya tumbak, labih tinggi matan kalupak. Panjang tangkai putik ada sakitar 13 mm, baisi kapala putik nang bulat wan badiamamitir 2 mm. Mahkuta kambang bawarna putih sampai putih kakuningan. Buahnya bulat nang tasusun kaya bulatan kapsul-kapsul halus, pas anum bawarna hijau wan, pas tuha jadi kacuklatan, amun buahnya tuha, inya rapah amun dikulacak. Cagar buah baisi diamitir sakitar 2-3 mm, baisi 10 sudut (lobus) nang panjangnya 7-9 mm, lebar 4-5 mm, dalamnya babiji banyak. Bijinya bulat sakitar 1 mm wan baisi struktur nang kaya halar di bagian hujung nang panjangnya 1-2 mm.[13]

Habitat Tanaman babak

Habitat sapat ada di dairah aliran sungai (DAS) wan rawa-rawa. Sapat tumbuh labat di tanah aluvial (endapan mineral) nang subur wan babanyu. Tanaman ngini kawa batahan hidup biar tacalap banyu. Kundisi ngini kawa ditamui di sapalihan dairah di Indunisia, kaya di dairah lahan basah Suwi sampai dairah aliran sungai Suwi (Kawasan Suwi), sungai Kenohan, wan Danau Mengasat di Kalimantan Timur, ada jua Kawasan Sebangau nang dilalui aliran sungai Katingan wan Sebangau di Kalimantan Tengah.[4] Hasil itihan tim panaliti Badan Litbang Kasihatan di Kalimantan Barat, sapat banyak ditaman di palataran rumah, kabun wan DAS. Biasanya wadah batanam ada di dataran randah wan lambab, ditambahi jua adanya banyak bahan urganik. Sapat masih kawa tumbuh di lahan nang Ph-nya asam wan tacalap banyu satahunan.

 
Dairah aliran sungai

Sapat rancak ditamui di habitat nang sama kaya tumbuhan banyu macam kangkung (Ipomoea aquatica Forsk.), genjer (Limnocharis flava), bamban (Donax canniformis), wan bangkal (Nauclea officinalis). Tanaman bangkal baisi murpulugi nang hirip lawan sapat, jadi tanaman ngini rancak dipakai gasan pamalsu (adulterant) tanaman sapat. Sapat hancap tumbuh matan biji nang baguguran, wan hancap jua bakambang biak di tanah nang lambab. Tanaman sapat dipakai jua gasan manahani abrasi tanah di pinggir sungai.[12]

Pambudidayaan Tanaman babak

Pambibitan mamakai biji caranya lawan manjamur buah salawas 2 jam di bawah matahari nang mambarangat. Imbah buahnya karing, bijinya kena tapisah matan buah, imbah ngitu kawa langsung di papaiakan ka wadah nang sudah diisii tanah. Pambibitan gasan kaparluan budidaya kawa mamakai wadah kutak kayu atawa put gasan bak pambibitan. Bibit sapat dipapai rata ka midia, imbah ngitu bak ditukup lawan kain kasa transparan wan diandak di lukasi nang kada kana cahaya matahari langsung. Saban hari disamprut banyu lawan hand sprayer biar midia kada karing wan kalambabannya tajaga tarus.[12]

Lahan dibarasihi matan gulma lawan harit atawa parang, imbah ngitu diulah lubang gasan mananam nang badiamitir sakitar 10 cm lawan jarak mananam 1x1, 2x2, atawa 2x4 m. Masarakat nang batanam sapat sapalihan mamakai sistim maulah lahan sasadikit mungkin (minimum tillage) maraga sapat hancap tumbuh di Kapuas Hulu. Sistim ngitu kawa manikin ungkus pruduksi sasadikitnya.[12]

Mamalihara sapat tamasuk mangandaliakan gulma/tumbuhan pangganggu, caranya lawan mambabatnya mamakai harit atawa parang. Kagiatan ngini kawa digawi 3 kali satahun atawa sasuai kundisi lahan. Tanaman sapat nang sudah ganal wan tinggi baumur sakitar 2,5 tahun, batang utamanya kawa ditatak gasan mahampulakan gawian pas mangatam wan marangsang mancungulnya cabang. Tinggi tatakan 1,5; 1 atawa 0,2 m matan pangkal batang. Sapat nang tumbuh di lahan rancak tacalap banyu, musti ditatak di bagian batang nang labih tinggi. Sapat nang diambil batangnya kada parlu ditatak bagian batang utama.[12]

Patani di Kalis, Kapuas Hulu mangatam pamulaan pas tanaman baumur 6 bulan imbah tinggi tanamannya sudah sakitar 1 m. Katam nang baik ngitu caranya adalah mamutik daun nang sudah tuha, lawan manyisai sakitar 4-6 halai daun anum di bagian lacuk. Pruduksi pas katam pamulaan sakitar 0,5-0,75 kg/puhun. Katam kadua pas 1,5-3 bulan imbah katam pamulaan, sasuai kundisi lahan atawa haur kadanya patani. Pruduksi katam nang kadua biasanya naik sakitar 30%. Imbah ngitu, sapat dikatam tiap 1,5-3 bulan wan pruduksi batambah tarus. Gasan mamudahakan mangatam cikang nang kapanjangan wan katinggian, kawa ditarik lawan paring atawa tali.[12]

Patani sapat manjual hasil katam kawa bawujud daun nang masih sigar, ramahan wan galapung (bubuk). Sapat nang dijadiakan ramahan atawa galapung parlu digawi imbah katam, antara lain musti dipilihi, dibasuh, dijamur, wan baubah wujud. Bubuhan patani nang maurus imbah katam biasanya manggawinya lawan cara nang masih sadarhana, inya dibasuh, imbah ngitu dijamur haja di bawah matahari nang bambarangat. Sapalihan patani manjamurnya di pinggir-pinggir kartak. Patani nang mangumpulakan, sudah mangaringakan daun sapat di wadah mangaringakan nang atapnya mamakai bahan transparan, jadi sinar matahari kawa masuk, wan di higa-higanya ditukupi lawan sing. Di wadah mangaringakan ngitu diandak rak gasan manjamur nang batingkat, bagian lapaknya diulah matan kasa banang nilun.[12]

Ramahan atawa galapung sapat nang dihasilakan masarakat, biasanya ada 2 macam, ada nang jadi galapung sapat bawarna cuklat kahabangan wan hijau. Daun hasil katam dipilihi, dibasuh, ditirisakan, lalu dikaringakan gasan hasil jadinya bawarna hijau. Ramahan wan galapung sapat nang bawarna cuklat kahabangan didapatakan maraga daunnya diragi, caranya lawan mamasukakan ka kantung palastik transparan wan ditukup rapat, imbah ngitu dibiarakan 4 hari. Daun sapat dikaluarakan matan kantung palastik, lalu dipapai rata di atas rak gasan manjamur satabal +5 cm sampai karing, kurang labih 4-5 hari.[12]

Ramahan kawa diulah lawan cara manual atawa mamakai masin. Amun manual, caranya adalah manggusuk-gusukakan daun sapat di lapik rak gasan manjamur sampai inya jadi halus, lalu ditampi gasan bagian tulang daun tapisah, imbah ngitu bagian tulang daun dibuang. Galapung sapat diulah lawan cara malindas ramahan sapat wan diayak. Ramahan atawa galapung diandak di wadah nang tahan udara.[12]

Pamakaian wan Panyalahgunaan babak

Sapat baisi labih 40 macam alkaloid diantaranya mitraginin, 7-hidroksimitraginin, painantein, spesioginin, spesiosiliatin, wan sapalihan macam flavonoid, terpenoid, saponin, wan ada jua sapalihan macam glikosida.[14][15] Isian nang paling utama matan sapat adalah mitraginin. Inya baisi gugus hidroksil di C-7 nang kawa maningkatakan putinsi analgetic 7-hidroksimitraginin sakitar 13 kali labih tinggi matan morfin wan 46 kali labih tinggi matan mitraginin, baik ngitu vitro atawa in vivo. Hasil isulasi mitraginin matan sapat nang asalnya matan Thailand didapat kadar 66%, amun sapat nang asalnya matan Malaysia didapat kadar 12% matan total alkaloid.[14]

Tatambaian, sapat diarsipakan pas tahun 1836, ujar arsip ngitu daun sapat nang dipakai di Malaysia jadi gantinya upium. Pas pamulaan tahun 1900, ada lapuran di literatur ilmiah amun daun sapat kawa maringanakan gajala pagat ubat kalumpuk opiate. Amun gasan urang bahari, sapat biasanya dipakai gasan maampihi malaria, batukan, darah tinggi, baheraan, satris, maampihi awak panas, wan parih. Pamakaian sapat baisi sajarah tradisi nang liwar panjang di Thailand wan Asia Tenggara.[16] Di budaya tradisiunal Thailand, daun sapat diulah tih gasan manyurungi urang nang baelang wan jadi sabuting sarat gasan ritual pamujaan laluhur wan diwa.[17] Puhun sapat tumbuh alami di dairah Malaysia, Thailand, wan Indunisia, jadi sudah baratus-ratus tahun dipakai lawan cara nang tradisiunal wan jadi bagian matan tatanan susial di dairah ngitu.[8]

Di Malaysia wan Thailand, daun sapat sudah puluhan tahun dipakai bubuhan nang bagawi kasar, patani, wan buruh gasan stimulan nang kawa maningkatakan ipisiensi bagawi, katahanan awak, wan tuliransi kundisi iklim nang panas wan lambab. Amun gasan tatambaan tradisiunal, daun sapat dipakai gasan mangurangi rasa parih, gasan labih santai, maampihi baheraan, manurunakan panas, wan mangurangi kadar gula darah.[8] Ujar urang nang mamakai daun sapat di Thailand, daun ngini bisa maulah akibat stimulan, wan maulah parasaan jadi himung.[16]

Di Thailand, urang nang mamakai daun ngini labih mamilih mangunyah daun sapat nang masih sigar. Ada sapalihan jua nang mangulacak daun sapat karing sampai jadi rapai, imbah ngitu dikunyah wan ditaguk lawan banyu. Bubuhannya ngini biasanya mangunyah daun sapat talu sampai sapuluh kali sahari. Bubuhan nang sudah katagihan banar kawa mangunyah sampai 30 lambar daun atawa labih sahari. Akibat stimulan matan mangunyah sapat bamula tarasa antara 5-10 manit habis urang ngitu mangunyahnya. Biasanya, daun sapat nang masih sigar atawa sudah karing kawa jua dijarang, imbah ngitu dikinum pas masih panas atawa dingin. Jus limau, gula, wan madu biasanya ditambahakan ka banyu jarangan daun sapat gasan mangurangi rasa pahit matan tih sapat. Cara nang lain gasan manginum daun ngini adalan lawan manjarang daun karing sampai kantal nang kaya sirup, imbah ngitu dicampur lawan daun palem halus sampai kawa diulah jadi pil. Pil ngini kawa ditaguk atawa dihisap. Bubuhan urang nang mamakai daun sapat di Malaysia, inya maandak pil ngitu ka dalam pipa paring nang panjang, imbah ngitu dipakai jadi rukuk, nang dingarani madatin.[16] Ujar sapalihan sumber di Malaysia, ada nang malapurakan amun mamakai daun karing nang gulung halus-halus, imbah ngitu dibakar wan dihisap (kaya marukuk) gasan kawa asa santai.[8]

Amun di Indunisia, ujar Data Risit Tumbuhan Ubat wan Jamu (Ristoja, 2015),[18] sapat dipakai sapalihan suku. Di suku Bentian (Kalimantan Timur), urang manyambat sapat lawan ngaran bengkal, gasan mahalusakan kulit. Di suku Segai wan Berau, urang tahunya lawan ngaran attiap, tanaman ngini jadi sabuting bahan gasan tatamba nipas, uyuh, wan awak nang rengkot. Ujar masarakat di Kabupaten Kapuas Hulu, Kalimantan Barat, ada inpurmasi nang mamadahakan amun puhun sapat kawa mahasilakan kayu nang bagus gasan baulah meja-kursi. Di Kecamatan Embaloh Hilir wan Putussibau Utara, daun sapat dipakai gasan manambah tanaga, maampihi parih, rimatik, asam urat, darah tinggi, gajala satruk, panyakit gula, ngalih guring, luka, baheraan, batukan, kulistirol, tipes, wan gasan manabah napsu makan. Tatamba disiapakan lawan cara manjarang daun nang sigar atawa bubuk, imbah ngitu dikinum. Sapalihan rispundin manambahakan madu, wan atawa banyu limau. Gasan dipakai di luar awak, caranya lawan mangulacak daun nang masih sigar, imbah ngitu dipalitakan ka luka, atawa nang sudah jadi bubuk dibarubui’iakan ka luka.[12]

Akibat sapat ka manusia tagantung lawan dusis nang dipakai. Amun dusisnya randah, akibatnya ka stimulasi haja, tagal amun dusisnya tinggi, ada akibat narkutikanya, biar sapat lain zat aditiktip nang kuat. Ujar pangalaman bubuhan nang mamakai, dusis randah sampai sadang (1-5 gram) bubuk daun sapat baisi akibat stimulan hampul nang kawa maulah himung, amun dusis nang tatinggi (5-15 gram), inya maulah gajala senyawa upiat atawa akibat analgisik wan sedasi.[14][19] Di dusis ngini, sapat bamula dipakai kaya narkutika. Sama nang kaya babarapa akibat ka susunan sarap pusat, sapat jua baisi akibat anti inplamasi.[20][21]

Masarakat mamakai sapat gasan tatamba parih wan maulah himung.[22][23][24][25] Sapat rancak jua dipakai gasan tatamba mamagat ubat senyawa upiat.[26][14][23][27] Mitraginin kawa batahap dipakai gasan manjauhakan urang nang mamakai narkutika. Di hitungan hari haja, pacandu kawa ampih kacanduan narkutika. Di Thailand, minuman lukal nang tarkanal bangaran 4 x 100, minuman ngini campuran sapat lawan minuman suda kula ditambah lawan sapalihan zat psikutrupik lainnya nang kaya ganja, benzodiazepin, metamfetamin, wan sirup ubat batuk nang ada kodein-nya.[26][24] Panalitian lain malapurakan amun sapat baisi akibat antiuksidan wan antikanker.[28]

Pamandiran nang rancak banar dipandirakan wan nang paling jadi hual pasal sapat adalah adanya piluang panyalahgunaan. Sampai wahini, gambaran piluang katagihan wan karacunan sapat masih jadi hual. Bukti ilmiah masih tarus haja dikumpulakan wan dipalajari.[12]

Ada sapalihan kasus karungkup, kuma, wan kamatian nang disangka maraga mamakai sapat bacampur lawan ubat atawa bahan alam nang lainnya. Praktik panyalahgunaan polydrug atawa polyherbal jadi sabuting nang maulah bahaya pangganalnya wan maancam urang nang mamakai sapat sampai wahini.[16]

Nelsen dkk.[29] maumumakan kasus saikung lalakian baumur 64 tahun nang karungkup wan kuma habis manginum tih campuran sapat wan Datura stramonium (kacubung). Hasil pamariksaan banyu kamihnya ada senyawa mitraginin. Kasus lain ada dilapurakan panaliti Kronstrand dkk.[30] pas bubuhannya mautupsi di Swedia, ada sambilan ikung nang mati dalam satahun maraga mamakai krypton. Pamariksaan darah urang nang mati ada baisi senyawa mitraginin wan O-desmetiltramadol diawaknya. Krypton jadi sabuting barang nang dijual bawujud campuran bubuk daun sapat wan O-desmetiltramadol (metabolit aktip tramadol, salah sabuting ubat gasan mahilangakan rasa sakit nang sudah biasa dirisipakan).

Lapuran kasus di prupinsi paling salatan Thailand mamadahi amun bubuhan urang bujangnya bamula manginum kuktail nang tarkanal lawan ngaran “4x100”. Ada talu bahan utama kuktail ngini, banyu jarangan daun sapat, minuman suda kula, wan sirup ubat batuk (nang ada kodein-nya atawa difenhidramin), wan bahan nang ka-4 adalah ubat kalumpuk trankuilizer atawa koil ubat nyamuk. Di lapuran ngitu, ada saikung lalakian baumur 21 tahun nang mati. Cuntuh darah wan banyu kamih mambuktiakan amun ada tanda-tanda sapat, kafein, difenhidramin, alprazolam, nortriptilin, metadon, tramadol, wan metamfetamin. Biar kamatiannya balum kawa ditangguh, tagal adanya bukti tuksikulugis kawa disimpulakan amun maraga kamatian urang ngini adalah akibat karacunan sapalihan ubat.[24]

Dampak Kada Baik Sapat ka Manusia babak

Kalawasan mamakai sapat (>5 tahun), lawan jumlah nang dipakai sahari (≥3½ galas; baisi mitraginin 76,3-114,8 mg) kada mambuktiakan amun paramitir himatulugi wan biukimianya baubah. Data ngini manggambarakan amun biar mamakai sapatnya ngitu banyak wan kalawasan, tagal sapat kada maubah paramitir himatulugi wan biukimia urang nang mamakai jadi signipikan banar di sistim tradisiunal.[31]

Singh dkk. manaliti gasan manilai pungsi kugnitip matan 70 subyik urang nang mamakai sapat tatarusan wan 25 subyik kuntrul mamakai Cambridge Neuropsychological Test Automated Battery. Subyik disuruh manggawi 6 gawiaan neuropsikologis nang manilai muturik, pambalajaran wan mimuri, parhatian wan pungsi iksikutip utak. Urang nang mamakai sapat dusis tinggi (>3 galas sahari atawa sama kaya mitraginin 72,5-74,9 mg) manunjukakan hasil nang rilatip labih randah di gawian pambalajaran Associate Paired dibandingakan lawan pambalajaran hanyar. Tagal amun dilihati sabarataan, pungsi kugnitip urang nang mamakai sapat dusis tinggi (> 3 galas sahari) atawa nang sadikit (≤3 galas sahari) sabanding haja lawan subyik kuntrul di barataan domain neuropsikologis. Manginum jus sapat pinanya kada sampai mangganggu muturik, mimuri, parhatian atawa pungsi iksikutip utak.[32]

Sapat biasanya bawujud suplimin makanan, tih, dimamah atawa jadi rukuk. Sapat bisa baakibat lakas maulah himung, sakitar 5-10 manit habis mamakannya sampai sajaman. Gasan maampihi mamakai sapat, kawa dibari’i gajala pagat ubat. Gajala pagat ubat sapat adalah mual, insumnia, palpitasi, kadada napsu makan, irritability, gulisah, mood nang baubah-ubah, baheraan, rhinorrhea, myalgia wan arthralgia, tremor.[33][34] Gajala uper dusis sapat adalah karungkup, palpitasi, darah tinggi, psikosis, kuma, halusinasi, paranuid, muak tarus, diprisi parnapasan wan kamatian.[34] Mamakai sapat kalawasan bisa maulah kacanduan, barat awak turun, anuriksia, hilang libidu, hiper pigmentasi di muha wan pipi. Akibat-akibat ngini mancungul sasuai dusis nang dipakai.[26][20][35] Ada sapalihan lapuran nang manunjukakan katagihan sapat kawa ditatambai lawan mambari’i buprenorfin/ nalokson, dihidrokodein, wan lofeksidin.[33]

Pas tahun 1975, ada panalitian nang digawi ka 30 ikung pacandu sapat di Thailand. Ada nang 90% pamakai baumur 30-70 tahun; 73% jadi pacandu pas umur 20-39 tahun; 97% lalakian, 87% sudah kawin; wan 63% adalah urang matan kalas manangah. Subyik urang nang mamakai adalah mamamah daun sigar atawa ramahan daun karing, imbah ngitu dikinum lawan banyu panas (40%) atawa kupi panas (60%), nang diulang-ulang 3-10 kali sahari. Tatambaian, subyik mamakai sakitar 3 lambar daun sahari, imbah ngitu jadi 40% atawa 10-20 lambar; 36.6% jadi 21-30 lambar daun. Sapat dipakai gasan maampihi uyuh wan lapah, imbah ngitu mamakainya ditambahi tarus matan waktu ka waktu gasan mamuasakan kacanduan. Subyik malapurakan amun awaknya asa batambah kuat, pitalitas batambah, wan asa bahagia habis mamakan 5-10 manit. Mamakai saharian wan dibari jarak mamakai bisa maulah subyik kawa bagawi bajam-jam di pahumaan atawa di bawah matahari nang bambarangat, inya kada talalu asa sakit wan uyuh. Akibat nang rancak dilapurakan adalah anuriksia, bakurangnya barat awak, insumnia, xerostomia, kunstipasi, ptosis, tahi halus bawarna hirang, kulit pipi bahirang, rancak bakamih, wan libidu bakurang. Lima ikung urang malapurakan amun marasa pina dilusi, halusinasi, wan kabingungan, tagal dua subyik mamakai ubat nang lain jua (amfetamin, heroin, wan alkuhul). Saikung pasien dilapurakan takarungkup. Gajala-gajala katagihan diantaranya adalah rasa muar, manangis, rinorea, kada kawa bagawi, arthralgia wan myalgia, lawan karungkup.[36][37]

Tahun 2014, ada sabuting panalitian di Malaysia nang mamakai 293 ikung lalakian pamakai sapat (umur rata-rata 29 tahun; 58% bujang; 66% sudah bagawi). Sapat dikinum jadi jus sigar (daun sigar dijarang salawas 3-4 jam); 13% matan pasarta panalitian manginum 0,5-1,5 galas sahari, 42% manginum 2-3 galas sahari, wan 44% manginum labih 3 galas sahari. Sagalas isinya 350 ml jus sapat nang dikinum kada bacampur apa-apa lawan nang dicampur suda bakafein, dekstrometorfan, atawa nimetazepam (benzodiazepin). Isi mitraginin sagalas rata-rata 79 mg (sakitar 75-83 mg). Labih matan satangah urang nang mamakai tarus (> 6 bulan mamakai) manunjukakan masalah katagihan banar; 45% katagihan sadang. Gajala katagihan pisik nang dirasaakan biasanya balawa wan parih, ngalih guring, mata/hidung babanyu, hot flashes, awak panas, kadada napsu makan, wan baheraan. Gajala psikulugis nang biasanya dilapurakan adalah gulisah, mambetan, sarik-sarik, sadih, wan gugup. Urang nang manginum ≥3 galas jus sapat sahari, baisi kamungkinan nang tatinggi katagihan banar, gajala pagat ubat, wan kada kawa mangandalikan kahandak manginum sapat.[38]

Panalitian klinik ka manusia jarang banar diadaakan maraganya banyak nagara maanggap sapat ngitu iligal, makanya kaji itik panalitian kada kawa didapatakan. Banyak panalitian ka hiwan atawa manusia manunjukakan sapat kawa maakibatakan adiksi wan katagihan. Lapuran panalitian nang diadaakan di Malaysia wan Thailand maungkapakan amun sabagian ganal urang nang mamakai kada kawa maninggalakan sapat maraga maakibatakan gajala pagat ubat.[39][40] Hasil ngini sama lawan surpey lain nang diadaakan di Malaysia, maraga parak sabarataan urang nang mamakai ngitu marasaakan katagihan sadang.[40]

Ligalitas wan Rigulasi babak

Sapat tahitung iligal di banyak nagara nang kaya di Malaysia, Thailand, Myanmar, wan Australia. Di sapalihan nagara nang kaya Denmark, Jerman, Finlandia, Rumania, wan Selandia Baru pamakaian sapat diatur wan dimasukakan ka Schedule 1 drug. Tagal sapat tahitung ligal di Indunisia, Inggris, Austria, Belgia, Yunani, Brazil, Hongaria, Irlandia, Walanda, wan Amirika Serikat cawali di sapalihan nagara bagian nang kaya Alabama, Arkansas, Indiana, Tennessee, Vermont, wan Wisconsin.[41]

Amirika Serikat (AS) baisi sistim hukum nang balain matan nagara lain. Sistim hukum di AS tabagi ka sistim hukum tingkat Pidiral wan Nagara Bagian. Imbah ngitu, di AS baisi sapalihan lambaga panagakan hukum. Maraga sistimnya kaya ngitu, masalah palanggaran sapat di AS bakambang tarus-tarusan. Urang nang mamakai sapat di AS diarahakan tarus maumpati parkambangan manangati pamakaian sapat ngini gasan mahindari tatiba sanksi tuntutan hukum.[42]

Ligalitas hukum sapat sudah lawas jadi hual di Indunisia maraga ditangatinya pamakaian sapat jadi tatamba tradisiunal wan suplimin makanan, tagal balum ada aturan nang manangati budidaya sapat wan distribusi daun sapat. Sasuai Paraturan Menteri Kasihatan Nomor 9 Tahun 2022 pasal Parubahan Pangalumpukan Narkutika, paraturan ngini balum mamasukakan sapat ka kalumpuk narkutika.[7]

Di Indunisia, aturan pasal tanaman sapat dikaluarakan Badan Pangawasan Ubat wan Makanan (Badan POM) haja, aturan ngini ada di Lampiran 14 Paraturan Kapala Badan Pangawas Ubat wan Makanan Nomor HK.00.05.41.1384 tanggal 2 Marit 2005 pasal Kriteria wan Tata Laksana Pendaptaran Ubat Tradisiunal, Ubat Hirbal Tastandar wan Fitofarmaka jo. Lampiran 3 Kaputusan Kapala Badan POM Nomor HK.00.05.23.3644 tanggal 9 Agustus 2004 pasal Katantuan Pukuk Pangawasan Suplimin Makanan jo. Surat Idaran Badan POM Nomor HK.04.4.42.421.09.16.1740 Tahun 2016 pasal Palarangan Panggunaan Mitragyna Speciosa (Kratom) dalam Ubat Tradisiunal wan Suplimin Kasihatan[7][43], nang manjalasakan amun:

- Mitragyna speciosa masuk ka daptar bahan nang kada dibolehakan dipakai ka suplimin makanan wan ubat tradisiunal.

- Mitragyna speciosa nang baisi alkaloid mitragynine di dusis randah bisa maakibatakan stimulan, wan di dusis tinggi kawa maakibatakan sedatip-narkutika.

Badan POM kada suah mambari parsatujuan ijin idar ka pruduk ubat tradisiunal atawa suplimin akanan nang baisi Mitragyna speciosa.

Pas tahun 2017, Kumiti Nasiunal Parubahan Pangalumpukan Narkutika wan Psikutrupika maajuakan amun sapat masuk ka daptar narkutika kalumpuk I wan manatapakan wayah paubahan salawas 5 (lima) tahun. Lawan adanya Surat Idaran BNN Nomor B/3985/X/KA/PL.02/2019/BNN tanggal 31 Uktubir 2019 pasal Sikap Badan Narkutika Pasal Paridaran wan Panyalahgunaan Kratom (Mitragyna speciosa) di Indunisia, Badan Narkutika Nasiunal (BNN) mangaluarakan kabijakan daun sapat kada boleh dipakai sama sakali ka suplimin makanan atawa ubat tradisiunal bamula tahun 2022 atawa lima tahun wayah transisi imbah Kumiti Nasiunal Parubahan Narkutika wan Psikutrupika manatapakan tanaman sapat jadi narkutika kalumpuk I.[7][44]

Imbah adanya aturan ngitu, Gubernur Kalimantan Timur wan Wali Kota Samarinda mangaluarakan kabijakan pangandalian wan pangawasan pamakaian sapat wan produk turunannya nang jadi Surat Idaran Gubernur Kalimantan Timur Nomor 521/7262/EK tanggal 7 Disimbir 2020 pasal Pangandalian Pamanpaatan Kratom wan Surat Idaran Wali Kuta Samarinda Nomor 660.1/0050.012.01 tanggal 14 Januari 2021 pasal Pangandalian Pamanpaatan Mitragyna Speciosa (Kratom). Wali Kuta Samarinda maminta ka barataan urganisasi parangkat dairah (OPD) gasan mainpentarisasi lukasi wan luasan, jumlah pruduksi, wan tataniaga budidaya tanaman sapat (mitragyna speciosa), lawan usaha lainnya gasan mangandaliakan wan manggawi sustainable alternative development (pambardayaan alternatip), maraga BNN sudah kada mambolehi sapat gasan dipakai lagi. Pamarintah Indunisia pacangan kada mambolehi pamakaian wan ikspur sapat bamula tahun 2024. Sambil manunggui wayah ngitu, pamarintah mambari kasampatan ka patani sapat gasan mancari ganti batanam tanaman nang baisi nilai ikunumis nang sama kaya tanaman sapat.[7]

Jujuhutan babak

  1. ^ Mitragyna speciosa (Korth.) Havil. is an accepted name Archived 2013-07-16 at the Wayback Machine. Theplantlist.org. Retrieved 2013-12-26.
  2. ^ IUCN SSC Global Tree Specialist Group & Botanic Gardens Conservation International (BGCI). 2021 (2021). "Mitragyna speciosa". IUCN Red List of Threatened Species. 2021: e.T192376330A192376332. doi:10.2305/IUCN.UK.2021-1.RLTS.T192376330A192376332.en . Diakses tanggal 6 March 2022. 
  3. ^ "Kratom drug profile". European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA). Diakses tanggal 24 Februari 2023. 
  4. ^ a b Mukhlisi, Atmoko, T., dan Priyono (2018). Flora di Habitat Bekantan Lahan Basah Suwi. Forda Press. 
  5. ^ a b Wahyono et al. (2015). Eskplorasi Pengetahuan Lokal Etnomedisin dan Tumbuhan Obat di Indonesia Berbasis Komunitas. Jakarta: Kementerian Kesehatan.[1] Archived 2023-02-23 at the Wayback Machine
  6. ^ Firmansyah; et al. (2021). Kratom: Kajian Botani, Fitokimia, Farmakologi, Isolasi, dan Analisis. Yogyakarta: Deepublish. 
  7. ^ a b c d e Widyaiswara Ahli Madya BDK Pontianak, Arfin (24 Oktober 2022). "DAUN SURGA ASAL KALIMANTAN ANTARA KHASIAT DAN LEGALITAS". Balai Diklat Keuangan Pontianak. Diakses tanggal 24 Februari 2023. 
  8. ^ a b c d Veltri and Grundmann (2019). "Current Perspectives on the Impact of Kratom Use". Substance Abuse and Rehabilitation. 10: 23–31. 
  9. ^ Eisenman, S. The Botany of Mitragyna speciosa (Korth.) Havil. and Related Species, 2014. Kratom and Other Mitragynines, 57–76, CRC Press, diperoleh melalui situs internet: [2]
  10. ^ Secretariat, G. Mitragyna speciosa (Korth.) Havil,2017. diperoleh melalui situs internet: [3] [4]
  11. ^ a b c Shellard, E., dan Lees, M. D. Part V - The Anatomy of leaves of Mitragyna speciosa Korth., The Mitragyna Species of Asia. 1965; 280–290, School of Pharmacy, Chelsea College of Science and Technology, London.
  12. ^ a b c d e f g h i j k Wahyono; et al. (2019). Kratom: Prospek Kesehatan dan Sosial Ekonomi. PDF format: http://perpustakaan.litbang.kemkes.go.id/index.php?p=show_detail&id=38582. Jakarta: Lembaga Penerbit Badan Penelitian dan Pengembangan Kesehatan. ISBN 978-602-373-162-6. 
  13. ^ Low, J., Leela, A., dan Bhore, S. J. Research Highlights in 4Bs, S. Bhore (Ed.). 2016. Research Highlights in 4Bs Biosensors, Biodiagnostics, Biochips and Biotechnology, 84–89, AIMST University.
  14. ^ a b c d Cinosi E, Martinotti G, Simonato P, Singh D, Demetrovics Z, Roman-Urrestarazu A; et al. (2015). "Following "the Roots" of Kratom (Mitragyna speciosa): The Evolution of an Enhancer from a Traditional Use to Increase Work and Productivity in Southeast Asia to a Recreational Psychoactive Drug in Western Countries". BioMed Research International. Epub 2015 Nov 10. 
  15. ^ Comptom DM, Garcia C, Kamaratos AV, Johnson BG, Wedge T. (2014). "An examination of the consequences of chronic exposure to Mitragyna speciosa during adolescence on learning and memory in adulthood" (PDF). Journal of Phytopharmacology. 3 (5): 300–309. 
  16. ^ a b c d Griffin, O. Examining the Therapeutic Potential of Kratom Within the American Drug Regulatory System. 2018. Plant Medicines, Healing and Psychedelic Science, 71–85, Cham: Springer International Publishing, diperoleh melalui situs internet: [5]
  17. ^ Singh, D., Narayanan, S., dan Vicknasingam, B. Traditional and non-traditional uses of Mitragynine (Kratom): A survey of the literature, Brain Research Bulletin. 2016; 126(Pt1):41–46, diperoleh melalui situs internet: [6]
  18. ^ "RISET TANAMAN OBAT DAN JAMU (RISTOJA) 2015". 2015. Diarsipkan dari versi asli tanggal 2023-02-23. Diakses tanggal 2023-02-23. 
  19. ^ Fluyau D, Revadigar N. (2017). "Biochemical benefits, diagnosis, and clinical risks evaluation of kratom". Frontiers in Psychiatry. 8: 62. 
  20. ^ a b Shaik Mossadeq WM, Sulaiman MR, Tengku Mohamad TA; et al. (2009). "Anti-inflammatory and antinociceptive effects of Mitragyna speciosa Korth methanolic extract". Medical Principles and Practice. 18 (5): 378–84. 
  21. ^ Prozialeck WC, Jivan JK, Andurkar SV. (2012). "Pharmacology of kratom: an emerging botanical agent with stimulant, analgesic and opioid-like effects". J Am Osteopath Assoc. 12 (12): 792–9. 
  22. ^ Tanguay, P. Kratom in Thailand. 2011: Legislative Reform of Drug Policies 13; 1–16.[7]
  23. ^ a b Grundmann, Oliver (2017 July 1). "Patterns of kratom use and health impact in the US. Results from an Online Survey". Drug and Alcohol Dependence. 176: 63–70. 
  24. ^ a b c Tungtananuwat, W., & Lawanprasert, S (2018). "Fatal 4x100; Home-Made Kratom Juice Cocktail". Journal of Health Research. 24 (1): 43–47. 
  25. ^ Boyer E, Babu K, Macalino G, Compton W. (2007 Sep-Oct). "Self-treatment of opioid withdrawal with a dietary supplement, Kratom". The American Journal on Addictions. 16 (5): 352–6. 
  26. ^ a b c Chien GCC, Odonkor C, Amorapanth P. (2017 Jan-Feb). "Is Kratom the New 'Legal High' on the Block?: The Case of an Emerging Opioid Receptor Agonist with Substance Abuse Potential". Pain Physician. 20 (1): 195–198. 
  27. ^ Trakulsrichai S, Sathirakul K, Auparakkitanon S, Krongvorakul J, Sueajai J, Noumjad N; et al. (2015). Pharmacokinetics of mitragynine in man. Dove Press. 
  28. ^ Goh TB, Yian KR, Mordi MN, Mansor SM. (2014). "Antioxidant value and antiproliferative efficacy of mitragynine and a silane reduced analogue" (PDF). Asian Pacific Journal of Cancer Prevention. ;15(14):5659–65. 15 (14): 5659–65. 
  29. ^ Nelsen, J. L., Lapoint, J., Hodgman, M. J., dan Aldous, K. M. (2010). "Seizure and Coma Following Kratom (Mitragynina speciosa Korth) Exposure". Journal of Medical Toxicology. 6 (4): 424–426. 
  30. ^ Kronstrand, R., Roman, M., Thelander, G., dan Eriksson, A. (2011). "Unintentional Fatal Intoxications with Mitragynine and O-Desmethyltramadol from the Herbal Blend Krypton". Journal of Analytical Toxicology. 35 (4): 242–247. 
  31. ^ Singh, D., Narayanan, S., Müller, C. P., Swogger, M. T., Rahim, A. A., Leong Bin Abdullah, M. F. I., dan Vicknasingam, B. K. (2018). "Severity of Kratom ( Mitragyna speciosa Korth.) Psychological Withdrawal Symptoms". Journal of Psychoactive Drugs. 50 (5): 445–450. 
  32. ^ Singh, D., Narayanan, S., Müller, C. P., Vicknasingam, B., Yücel, M., Ho, E. T. W., Hassan, Z., dan Mansor, S. M. (2018). "Long-Term Cognitive Effects of Kratom (Mitragyna speciosa Korth.) Use". Journal of Psychoactive Drugs. 51 (1): 19–27. 
  33. ^ a b McWhirter L, Morris S. (2010). "A Case Report of Inpatient Detoxification after Kratom (Mitragyna speciosa) Dependence". European Addiction Research. 16 (4): 229–31. 
  34. ^ a b Galbis-Reig, David (February 2016). "A Case Report of Kratom Addiction and Withdrawal". WMJ. 115 (1): 49–52. 
  35. ^ Saidin NA, Randall T, Takayama H, Holmes E, Gooderham NJ. (2008). "Malaysian Kratom, a phyto-pharmaceutical of abuse: studies on the mechanism of its cytotoxicity". Toxicology. 253 (1–3): 19–20. 
  36. ^ Suwanlert, S (1975). "A study of kratom eaters in Thailand". Bulletin on narcotics. 27 (3): 21–7. 
  37. ^ White, C Michael (2018). "Pharmacologic and clinical assessment of kratom". American Journal of Health-System Pharmacy. 75 (5): 261–267. 
  38. ^ Singh, D., Müller, C. P., dan Vicknasingam, B. K. (2014). "Kratom (Mitragyna speciosa) dependence, withdrawal symptoms and craving in regular users". Drug and Alcohol Dependence. 139: 132–137. 
  39. ^ Ramanathan S, Parthasarathy S, Murugaiyah V, Magosso E, Tan S, Mansor S (2015). "Understanding the physicochemical properties of mitragynine, a principal alkaloid of Mitragyna speciosa, for preclinical evaluation". Molecules. 20 (3): 4915–27. 
  40. ^ a b Ahmad K, Aziz Z (2012 May 7). "Mitragyna speciosa use in the northern states of Malaysia: A cross- sectional study". J. Ethnopharmacology. 141 (1): 446–50. 
  41. ^ "Kratom Legality". Speciosa. Diakses tanggal 2023-02-24. 
  42. ^ Larson, Suzanne (11 Februari 2020). "Is Kratom Legal In USA 2020? The Legality Of Kratom". Kratomrack. Diarsipkan dari versi asli tanggal 2023-02-24. Diakses tanggal 24 Februari 2023. 
  43. ^ "Pelarangan Penggunaan Mitragyna Speciosa (Kratom) dalam Obat Tradisional dan Suplemen Kesehatan". Badan POM. 9 November 2016. Diarsipkan dari versi asli tanggal 24 February 2023. Diakses tanggal 24 Februari 2023. 
  44. ^ "Pus Lab BNN". Scribd. Diakses tanggal 24 Februari 2023.